De opzet van een kinderfietsdeelsysteem of fietsotheek is meervoudig. Centraal staat de mogelijkheid om elk kind aan een kwalitatieve kinderfiets op maat helpen. Daarnaast willen de projecten ook niet-meer-gebruikte kinderfietsen, soms ook kinderzitjes, loopfietsen, aanhangfietsen, e.d. verzamelen.

De initiatieven willen meer kinderen aan het fietsen te krijgen, en tegelijkertijd een milieuvriendelijk en sociaal project op te bouwen, dat bijdraagt aan leefbare, duurzame en sociale buurten.

Er zijn in Vlaanderen ondertussen een aantal voorbeelden van het concept van bibliotheek voor kinderfietsen. Ze mikken meestal op ouders met kinderen tot 12 jaar. De lokale uitwerking en uitvoering kan daarbij een aantal verschillen vertonen. We stellen hier vier in het oog springende voorbeelden kort voor.

• Op Wielekes (Gent)
  Op Wielekes ging in 2014 in Gent van start als project van Netwerk Bewust Verbruiken. Kostprijs: 30 euro/jaar/kind, en een waarborg van 70 euro. Wie een eigen fietsje inbrengt, krijgt een jaar gratis lidmaatschap cadeau. Het project dat anderen inspireerde maakt kwalitatieve kinderfietsen toegankelijk door middel van een deelsysteem. Jonge gezinnen die lid zijn van Op Wielekes kunnen een loopfiets, een aanhangfiets of een kinderfiets gebruiken. Leden van Op Wielekes groeien mee met het aanbod. Naarmate hun kinderen groter worden, gebruiken ze wat ze op dat moment nodig hebben. Op Wielekes ging van start in Gent, de kinderfietsen krijgen een plek in de Fietskeuken Ledeberg.
• Fietsbieb (Brugge, thans uitleenpunten in provincies West-Vlaanderen en Antwerpen)
  De Fietsbieb ging in 2015 in Brugge van start als een initiatief van beweging.net West en is een project binnen Door Ons Volk Voor Ons Volk vzw. Kostprijs: 20 euro/jaar/kind, en een waarborg van 20 euro. Wie een kinderfiets, in goede staat, aan de fietsbieb schenkt, krijgt 1 jaar fietsgeld in ruil. Uitvoering: de werking van de fietsbieb draait op vrijwilligers. De fietsbieb droomt ervan een uitleenpunt uit te bouwen op zo veel mogelijk plaatsen en heeft thans uitleenpunten in provincies West-Vlaanderen en Antwerpen. Daar is niet alleen een groot aanbod aan kinderfietsen en een uitgebreide ploeg vrijwilligers voor nodig, maar ook degelijke locaties.
• Fietsotheek (Mechelen)De Fietsotheek ging in 2016 in Mechelen van start als initiatief het Fietsatelier Mechelen (Fietspunt Mechelen)en ’t Atelier, in samenwerking met de stad Mechelen. Kostprijs: 40 euro/jaar/kind (loopfiets 20 euro/jaar/kind), of 25 euro/half jaar/kind, en een waarborg van 50 euro. Je kan betalen met de ‘talentencheques’ van stad Mechelen. Als je zelf een kinderfiets schenkt aan de Fietsotheek, krijg je 50% korting op een abonnement. Uitvoering: door ’t Atelier, sociale werkplaats vzw. Fietsen krijgen geregeld een onderhoud door de eigen vakmensen, zij doen ook herstellingen aan democratische prijzen.
• VeloKadee (Leuven)
  VeloKadee ging in maart 2017 in Leuven van start, als project van een project van vzw Velo. Kostprijs: 60 euro/jaar/kind. Via de UitPas is er ook een kansentarief. Velokadee werkt met kinderfietsen van een Duits merk, gekend om de kindvriendelijkheid van de fietsen met lage instap om vlot op- en af de fiets te stappen en die genderneutraal zijn. Bovendien kan je bij Velo terecht voor het gratis onderhoud van deze kinderfiets. Velokadee wordt gerealiseerd aan de hand van sociale tewerkstelling.

Voordelen

De voordelen voor de klant zijn:

• Altijd een veilige fiets, goed onderhouden en in prima staat.
• Altijd een fiets op maat van je kind, ergonomisch en comfortabel.
• Geen dure kinderfietsaankopen. Je bespaart zo honderden euro’s met fietsaankopen voor je kroost.
• Geen overvolle gang of garage met kinderfietsen die je niet meer gebruikt.

Uitgebreide info met meer details over het proces en de kinderfietsdeelsystemen vind je in de bijhorende fiche.

Initiatiefnemers

• Stad Gent
• Stad Brugge
• Stad Mechelen
• Stad Leuven

Contact

Elke aanbieder heeft eigen contactpersonen.

Op Wielekes

• Netwerk Bewust Verbruiken vzw
• Tel: 02/ 894 46 15
• info@bewustverbruiken.be
• www.bewustverbruiken.be

Locatie

Op Wielekes (Gent)

Fietsbieb (Brugge)

Fietsotheek (Mechelen)

VeloKadee (Leuven)

Betrokken partijen

Het aanbod kan groeien vanuit diverse strekkingen: vanuit buurtbewoners of een burgerinitiatief, vanuit een school of vanuit de gemeente zelf. Een gemeente kan het aanbod zelf inrichten door een lokale groep te
ondersteunen of door lokaal sociale economie bedrijven, fietspunten, kringwinkels enz. aan te moedigen en te ondersteunen bij de opstart.

Een gemeente kan een belangrijke rol spelen in het samenbrengen van de verschillende stakeholders. Veel kinderdeelfietssystemen werken samen met (coördinatoren van) reïntegratieprojecten en sociale werkplaatsen. In veel gemeenten bestaan projecten om mensen die om wat voor reden dan ook langdurig werkloos zijn, weer aan het werk te helpen, of een dagbesteding te geven.

Binnen deze projecten werken mensen vaak met hun handen. Men kan proberen om het netwerk van de
seniorenvereniging in je woonplaats aan te spreken. Contact op met technische en beroepsscholen in de
regio is ook zinvol. Samenwerking met diensten kan divers zijn, vb. Sportdienst, Sociaal huis en O.C.M.W.,
Dienst mobiliteit, Samenlevingsopbouw, Jeugddienst enz.

Evaluatie

Het Fonds Delhaize Group van de Koning Boudewijnstichting bekroonde in 2015 ‘Op Wielekes’. De
prijs ging naar initiatieven die de goede sfeer in een wijk, dorp of stad bevorderen. Dankzij de steun van het Fonds Delhaize Group (4.775 euro) kon ‘Op Wielekes’ een mobiele fietskeuken met een goede basisuitrusting opzetten. De rest van het budget werd gebruikt om extra tweedehandsfietsjes aan te kopen om de fietsbibliotheek te laten groeien en zo de instapprijs zeer laagdrempelig te houden. In 2015 was ‘Op Wielekes’ tevens een van de laureaten in de wedstrijd Radicale Vernieuwers van de krant De Standaard.

Met steun van de Provincie Oost-Vlaanderen ontwikkelde Netwerk Bewust Verbruiken een opstartpakket.
Hiermee helpen ze op weg om een depot op te starten in jouw omgeving. Ze bundelden ervaringen – het
vinden van een geschikte locatie, hoe partners en vrijwilligers samenbrengen, hoe fietsjes en materiaal
verzamelen, financiering, perswerking en promo, het aantrekken van de bezoekers – waardoor je sneller op
weg kan. Hoe meer kinderen op de fiets, hoe beter! Dit opstart pakket is dan ook gratis en voor iedereen.
Wel vragen ze de verspreiding via hen te laten verlopen. Zo hebben ze zicht op potentiële nieuwe depots.

Investering

2014 – 2017

Vooral de opstartfase brengt kosten met zicht mee: de aankoop van fietsjes, materiaal,
promotiemateriaal etc. Daarvoor kan je op zoek gaan naar verschillende inkomstenbronnen. Hieronder vind je een overzicht van de werkingsmiddelen bij de opstart van ‘Op Wielekes’:

• Promotie (website, flyers, fietsstickers): 1 500 EUR
• Fietsgereedschap (inrichting fietskeuken, is dus redelijk uitgebreid): 2 300 EUR
• Aankoop tweedehandsfietsen, kost fietsenmakers etc.: 2 000 EUR

Meer informatie over de personele kost vind je terug in de fiche in de bijlage.