Fietszone Puurs-Sint-Amands
Samenvatting
Het bestuur van Puurs-Sint-Amands had in 2022 de intentie om het (fiets)verkeer in de gemeente veiliger te laten verlopen. Naast het verlagen van de snelheid van het gemotoriseerd verkeer was inzetten op meer en veilig fietsen een hoofddoelstelling. Vanaf de lente van 2022 kwam er in het centrum van Puurs een fietszone waar voertuigen geen fietsers mogen inhalen en waar de maximale snelheid 30 km/u is. Er werd een methode uitgewerkt voor het bepalen van de grootte ervan en feedback verzameld.
Projectbeschrijving
Veiligheid en fietsstimulans
Door de invoering van een fietszone – een aaneenschakeling van fietsstraten – wou de gemeente de verkeerssituatie voor fietsers in de centrumstraten verbeteren. De vraag kwam vanuit het scholenoverleg en de ouderraad. Het centrum krijgt heel wat verkeer te slikken, en dat in combinatie met honderden scholieren en leerkrachten per dag die naar school fietsen. Daarnaast fietsen mensen er ook om naar de winkel, de markt, het station of het werk, … Naast het verhogen van de veiligheid, wou de gemeente inwoners ook stimuleren om meer de fiets te nemen, want dat is goed voor de gezondheid én voor het klimaat.
Fietszone op basis van studie
Er werd met studiebureau Antea nagegaan welke straatsegmenten aan de aanbevelingen 1-7 uit Rapport Fietsstraten en Fietszones – Fietsberaad Vlaanderen beantwoorden, en indien nodig welke kleine of grote stappen nodig waren om dat wel te doen. Geen enkele straat voldeed 100 procent aan de voorwaarden, maar bij heel wat straten kon er mits enkele aanpassingen de ideale situatie benaderd worden. Voor andere segmenten waren zware (infrastructurele) aanpassingen nodig, die niet op korte termijn konden worden gerealiseerd. Op basis van het rapport en adviezen van andere gemeentelijke diensten nam het bestuur de beslissing om tot een logisch geheel van fietsstraten en dus een fietszone te komen, op basis van het idee dat een groter logisch geheel duidelijker zou zijn voor alle weggebruikers.
Een van de aanbevelingen was het verwijderen van enkele parkeerplaatsen direct in het winkelcentrum. In plaats daarvan werden bloembakken geplaatst, waardoor parkeren op die plekken onmogelijk werd. Aanvankelijk protesteerden de omliggende handelaars, maar na enkele aanpassingen, met name in het parkeerbeleid, en nadat de voordelen van de nieuwe situatie duidelijker werden, verminderde het verzet.
Na het bepalen van de fietszone werd er ook een uitgebreide communicatiecampagne en signalisatie opgezet. Naast de verplichte verkeersborden werd er ook gebruik gemaakt van thermoplasten en waar mogelijk met vlaggen om de start en het einde van de fietszone duidelijk aan te geven. Alle inwoners binnen de fietszone ontvingen een brochure, en de scholen werden mee ingeschakeld om het concept bekend te maken bij kinderen en (groot)ouders.
Bij de uitwerking werd de politie reeds betrokken en na de invoering werd er actief gecontroleerd op naleving, eerst sensibiliserend, en later werd er effectief opgetreden bij overtredingen.

Betrokken partijen en participatie
Bij de eerste uitwerking werd er vooral intern binnen de gemeente samengewerkt, maar er werd er ook meteen een extern feedbackmechanisme opgezet. Aangezien de vraag vanuit de scholen kwam, werd gebruikgemaakt van www.route2school.be en de Route2school-app. In de flyer werd een link en QR-code voor evaluatie opgenomen. Via enkele gerichte vragen werd er feedback gevraagd over specifieke (moeilijke) locaties. Via Route2school werden alle berichten beantwoord en als basis voor de evaluatie gebruikt tijdens de zomer van 2022.
Uit de feedback kwamen enkele gekende moeilijke punten, maar ook zaken die (nog niet genoeg) op de radar van de gemeente stonden. De meldingen onderstreepten het belang van enkele specifieke aanpassingen, en zijn als bijkomend argument gebruikt om enkele aanpassingen goed te keuren.
Naast de feedback uit de algemene bevraging was er ook een intensief contact met de meest uitgesproken handelaars. Hoewel de maatregelen niet werden teruggedraaid, werd er wel gezocht naar een compromis. Concreet werden andere plaatsen omgevormd tot shop&go-plaatsen, zodat klanten dichtbij konden parkeren, maar niet meer voor de deur. Naarmate men gewend raakte aan de nieuwe situatie, werden de voordelen duidelijker en nam het verzet af.
Evaluatie
Met de opgedane kennis zou het bestuur de communicatie nog grootschaliger aanpakken. Waar er voor de realisatie nog discussie was over grote of kleine thermoplasten, wordt bij nieuwe fietszones standaard voor een zo groot mogelijke aanduiding gekozen. Ook herhaling binnen de zone is nuttig.
De fietszone in Puurs centrum heeft voor- en tegenstanders, zo blijkt uit een evaluatie van het gemeentebestuur. De zone wordt door de meesten positief onthaald, en kan niet groot genoeg zijn. Belangrijk om te onthouden is dat een fietszone geen wonderoplossing is. Met de ontwikkelde methode heeft het bestuur een goed beeld waar een fietszone een kans op slagen heeft en waar het ondoordacht invoeren meer nadelen dan voordelen zou opleveren. Systematisch en waar mogelijk gekoppeld aan andere projecten komen nu alle deelgemeenten aan bod.
Straatsegmenten waar een fietsstraat nog niet ingevoerd kan worden wegens infrastructurele beperkingen worden meegenomen in de planning voor heraanleg zodat de zones minstens op lange termijn kunnen groeien. Waar er door geplande werken kansen ontstaan, worden straten zo aangepast dat een fietszone kan slagen.
Investering
2022
- Totale budget: € 15.000-20.000
- Financiële partners: 100% Gemeente Puurs-Sint-Amands
- Indeling budget:
- Fietsstraatborden: 2 per start-eindpunt fietszone
- Wegmarkeringen (fietssymbolen, etc.): ieder startpunt + herhalingen
- Mobiliteitsadvies: € 8.000 excl. btw
- Straatmeubilair (bloembakken, straatvlaggen)
- Communicatie (brochures): € 500
- Feedbackverzameling (platform R2S): € 2.000
Initiatiefnemers
- Gemeentebestuur Puurs-Sint-Amands, Dienst ruimte-leefomgeving
Contact
Mattijs Verhelst
- Expert Mobiliteit
- mattijs.verhelst@puursam.be
- Tel: 03 203 29 28