Fietspunten stimuleren fietsgebruik en sociale tewerkstelling


Samenvatting

Fietspunten stimuleren het gebruik van de fiets in combinatie met openbaar vervoer door in de directe omgeving van drukke mobiliteitsknooppunten fietsdiensten aan te bieden. Medewerkers houden toezicht op de fietsenstallingen en zorgen voor onderhoud en netheid. Daarnaast kunnen fietsgebruikers in de fietspunten terecht om een fiets te huren of kleine herstellingen te laten uitvoeren.

Fietspunten worden uitgebaat door ondernemingen in de sociale economie. Ze schakelen mensen in die moeilijk hun weg vinden naar de reguliere arbeidsmarkt. Fietspunten zijn dus winst voor fietsers, kansengroepen én de maatschappij.

Projectomschrijving

Een fietspunt omvat een minimumpakket aan fietsgerelateerde publieke diensten in de nabijheid van een mobiliteitsknooppunt.

Het dienstenpakket omvat minstens:
• toezicht op en onderhoud van (brom)fietsstallingen;
• fietsverhuur;
• hersteldienst volgens het thuiskomprincipe.

De ondernemingen die de fietspunten uitbaten onderschrijven de doelstellingen van sociale economie én zijn het aanspreekpunt voor de fietsgebruikers ter plekke. Fietspunt is ook een kwaliteitslabel gebaseerd op een combinatie van sociaal ondernemerschap, specifieke aandacht voor duurzame mobiliteit en een kwaliteitsvol basispakket van diensten.

Het concept van fietspunten is gegroeid vanuit een oproep van de toenmalige NMBS-Holding rond het beheer van fietsenstallingen. Zo werden, in samenwerking met sociale economieondernemingen, in 2007 de eerste fietspunten opgericht aan de 8 grootste treinstations in Vlaanderen en Brussel. Zo was Groep Intro bv actief in Vilvoorde en VELO in Aarschot. Zowel de sociale ondernemers als de NMBS hadden dezelfde doelstelling: de kwaliteit van de fietsvoorzieningen en de fietsservice in de stationsomgeving verhogen. Sindsdien kent het netwerk een exponentiële groei. Anno 2022 zijn er al meer dan 40 erkende fietspunten.

Betrokken partijen

Mede dankzij de fietspunten (en de investeringen van de NMBS in gebouwen en fietsrekken) zijn de fietsenstallingen aan de grotere treinstations geëvolueerd naar moderne, nette fietsenstallingen met extra dienstverlening. De fietspunten stellen ruim 150 doelgroepmedewerkers tewerk, aangevuld met mensen in arbeidszorg of andere vrijwilligers. Dankzij de aanwezigheid van fietspuntmedewerkers is het aantal fietsdiefstallen gedaald (al blijft diefstal wel een knelpunt).

Dankzij de uitbouw van fietspunten hebben fietsondernemingen zich verder kunnen ontwikkelen. Fietspunten zijn vaak ‘uitvalsbasissen’ voor andere fietsgerelateerde activiteiten (koerierdiensten, dienstverlening voor derden …). Fietspunten maken het ook mogelijk om experimenten op te zetten voor nieuwe dienstverlening; denk aan elektrische Blue-bikes, afgesloten betalende stallingen enz.

Evaluatie

De uitbating van fietspunten gebeurt via gunning na aanbesteding door de NMBS. Bij aanvang van de uitbating wordt een Service Level Agreement opgesteld. Daarin zijn o.a. de taken en de kwaliteit van de uitvoering opgenomen. Voldoet een fietspunt niet aan de vooropgestelde normen dan kan er een financiële bestraffing volgen.

De volgende partijen zijn betrokken bij een fietspunt:

  • NMBS: opdrachtgever, schrijft de aanbesteding uit en selecteert, betaalt voor de parkinggerelateerde diensten
  • Vlaamse overheid: via het decreet op het Collectief Maatwerk of het decreet op Lokale Diensteneconomie krijgen erkende sociale economieondernemingen een loon- en begeleidingspremie voor de tewerkstelling van doelgroepmedewerkers
  • Lokale overheid: komt vaak tussen in de financiering van de doelgroepmedewerkers en/of begeleiding (bv. via de klaverbladfinanciering bij Lokale Diensteneconomie)
  • HERW!N als koepelorganisatie van de sociale economieondernemingen met een focus op fietsactiviteiten
  • Het lokale netwerk rond de specifieke fietsonderneming of fietspunt

Investering

  • Totale budget: erg afhankelijk van de lokale situatie. Hoeveel mensen werken er, hoe groot is de ruimte die wordt gehuurd, enz.
  • Een concreet voorbeeld van begroting voor Fietspunt Aarschot 2022:
    • Grondstoffen/handelsgoederen: €20.000
    • Huur, onderhoud, nutsvoorzieningen, …: €30.000
    • Lonen (3,84 VTE): €202.000
    • Afschrijvingen: €8.000
  • Indeling budget
    • Investering in mensen (loonkosten voor doelgroepmedewerkers en begeleiding + overheadkosten)
    • Investering in fysieke ruimte (die bijna steeds gehuurd wordt bij de NMBS) + nutsvoorzieningen
    • Investering in inrichting en uitrusting van de werkruimten, onthaal, magazijn, …

Contact

Jos Vandikkelen – VELO vzw, directeur | Jos.vandikkelen@velo.be

  • VELO vzw, directeur
  • Jos.vandikkelen@velo.be

Locatie

De locaties van alle Vlaamse fietspunten vind je op www.fietsenwerk.be

 

Dit vind je zeker ook interessant

Nieuws

#Fietsvrij: fiets zoekt nieuw baasje

Interview

100 fietsen voor Oekraïense vluchtelingen in Leuven

Praktijk

Stad Leuven en VELO slaan handen in elkaar voor Oekraïense vluchtelingen