Essen – Heuvelplein wordt ontmoetingsplein. Nu reeds autoluw.
Het Heuvelplein, in het hart van de gemeente Essen heeft een opfrisbeurt nodig en het zou veel meer een plek voor ontmoetingen kunnen worden. Net als vele andere dorpen, kampt Essen met drukker verkeer in het centrum, winkels die verdwijnen en mensen die elkaar minder goed kennen. De gemeente wil deze veranderingen niet zomaar ondergaan, maar een dynamisch dorp zijn dat verandering mee de richting geeft. Het Heuvelplein heraanleggen in de vorm van een MIX-wijk is alvast één manier om dit te doen. Maar de gemeente heeft niet gewacht tot een heraanleg om het doorgaand verkeer er al uit te halen.
Goede ‘Fix the Mix’-praktijk
Dit project bevat heel veel eigenschappen van een MIX-wijk die al vanaf conceptieniveau worden toegepast: autoluw, leesbaar fietsbaar, ontmoetingsruimte, nabije voorzieningen en verbindende netwerken. Wat dit project bijzonder maakt is dat het doorgaand verkeer eerst wordt geweerd met eenvoudige maatregelen. Nadien volgt pas een meer grondige heraanleg. Daarnaast is het participatieproces voor de heraanleg heel inspirerend.
Projectomschrijving
Het Heuvelplein ligt pal in het centrum van de gemeente Essen. Voor de invoering van een knip was het een aantrekkelijke route voor het autoverkeer tussen Ring (N117) en Kapelstraat (N133). Daarnaast is het een belangrijke schoolroute tussen Horendonk en de scholen in het centrum. Dit zorgde enerzijds voor frustratie bij automobilisten (opstoppingen bij afslagbewegingen) en bij fietsers (die voelden zich niet veilig). De vraag om iets te doen kwam vanuit de gemeenteraad. Het college besloot om met eenvoudige maatregelen het doorgaand verkeer eruit te halen (een knip bestaande uit 2 boomvakken) en het voor fietsers comfortabeler te maken. Gaandeweg bleek het ook wenselijk om meer fundamenteel over de toekomstige rol van het plein na te denken. Momenteel is het voornamelijk de parkeerfunctie die overheersend is. Deze rol (en de uiteindelijke inrichting) wordt via een uitgebreid participatief proces vastgelegd. De knip en de mogelijke heraanleg passen bij de invoering van snelheidszones 30/50/70. Het Heuvelplein maakt dan deel uit van een ruimere zone 30 en het is dan ook logisch dat er geen doorgaand verkeer is.
Betrokken partijen
Het vernieuwen van het Heuvelplein maakt deel uit van het project “Veerkrachtige dorpen” (www.veerkrachtigedorpen.be). Het wordt mee gefinancierd door Platteland Plus en is een samenwerking tussen Provincie Antwerpen, Gemeente Essen, RURANT vzw en het Innovatiesteunpunt.
Na een participatieronden met sleutelfiguren (schooldirectie, omwonenden, jeugdverenigingen) gaat de participatie verder in de breedte. De gemeente organiseert verschillende participatiemomenten waaraan iedere geïnteresseerde kan deelnemen. Het doel en de methodiek per participatiemoment worden vooraf duidelijk gecommuniceerd. Op deze wijze weet de bevolking waarover er juist wordt gesproken en wat het doel is van de vergadering. Tijdens de eerste vergadering wordt een visie op de mobiliteit voor heel de zone behandeld (groot deel van het centrum). De tweede vergadering heeft als onderwerp de consequenties van deze visie op het Heuvelplein. Zo daalt men verder af tot het concrete ontwerp.
Zowel de timing als de verslagen krijgen een plaats op de website. Als kers op de taart wordt het plein tijdens het participatieproces één maand autovrij en ‘te huur’ aangeboden. Iedereen die een goed idee heeft, kan die inzenden en na goedkeuring kan het dan ook plaats vinden. Hierdoor kunnen de mensen ervaren wat de mogelijkheden zijn van een verblijfsplein.
Evaluatie
Op dagbasis reden heel wat voertuigen over het Heuvelplein, waarvan ook zware voertuigen (hoewel een tonnagebeperking gold). Nu is het gereduceerd tot enkel het bestemmingsverkeer. Het knippen zorgde voor meer verkeer op een parallelle as (Dreef) maar deze werd een jaar na de knip heraangelegd (heraanleg was niet gekoppeld aan de knip). Dreef is hierdoor voorzien van snelheidsremmende maatregelen (verkeersdruppel en verhoogde inrichting).
Investering
- Jaar van realisatie: 2016
- Budget uitvoering werken: € 5.000 (ex. BTW)