Hoe kunnen we gemengd verkeer op de landelijke wegen buiten bebouwd gebied behouden en verbeteren? Dat is de vraag waarover Fietsberaad Vlaanderen, lokale besturen en andere stakeholders zich buigen. Onlangs hadden drie rondetafels plaats in Diest, Ieper en Lommel.
In 2018 stelde Fietsberaad Vlaanderen zijn rapport voor over gemengd verkeer – Fix the Mix – in bebouwd gebied. Maar ook op landelijke wegen buiten bebouwd gebied staat het mengen van verkeer onder druk door het toegenomen en divers gebruik. Naar analogie met het traject dat vier jaar geleden werd gelopen, bevroegen Fietsberaad Vlaanderen en adviesbureau Tridée de voorbije maanden gemeenten en andere stakeholders. De krachtlijnen uit die consultatie werden besproken en getoetst aan praktijkcases op drie rondetafels. Eerste vaststelling: er is wel degelijk een grote behoefte aan een visie op gemengd verkeer op landelijke wegen. Daar waren alle aanwezigen – lokale mandatarissen, ambtenaren, vertegenwoordigers van provincies en gewest, van de Fietsersbond en landbouwverenigingen – van overtuigd.
Inhoudelijk kwamen voor Dirk Dufour (Tridée) zeven grote lijnen naar voren.
1. We moeten voor een gebiedsaanpak gaan
‘Het heeft geen zin om een probleem van gemengd verkeer op landelijke wegen knelpunt per knelpunt te proberen op te lossen. Het grote probleem is zeer vaak sluipverkeer, ook van zware voertuigen. We moeten op netwerkniveau sturen en gaan voor een verkeersluw mixgebied met enkel bestemmingsverkeer. Sommige gemeenten hebben daarin al stappen gezet door kamers af te bakenen.’
2. We hebben een landbouwnet nodig
‘We hebben een wegencategorisering, we hebben een fietsroutenetwerk, maar er is niet zoiets als een landbouwvoertuigennetwerk. Welke zijn de belangrijkste landbouwroutes in een gebied? Welke landbouwvoertuigen moeten waar zijn en waar niet? Waar zijn ze de hoofdgebruikers en waar niet? In Nederland is die oefening op veel plaatsen wel al gemaakt, in Zeeland bijvoorbeeld.’
3. Hét landbouwvoertuig bestaat niet, dé fietser evenmin
‘De diversiteit aan landbouwvoertuigen is groot en verschilt zelfs van streek tot streek. Daar moeten we rekening mee houden bij de aanpak. Net zoals met de verschillende soorten fietsers. De functionele fietser wil zo weinig mogelijk oponthoud, de recreatieve fietsers vindt het niet erg om wat om te rijden of even te wachten om een landbouwvoertuig te laten passeren.’
4. De toegelaten snelheid op landelijke wegen is hoog
‘Op landelijke wegen buiten de bebouwde kom mag 70 km/u gereden worden. Op smalle wegen met gemengd verkeer is dat zeer snel. De vraag is: moet dat niet standaard maximaal 50 km/u worden op erftoegangswegen?’
5. Gedragsbeïnvloeding is belangrijk
‘Landbouwers en fietsers weten niet voldoende van elkaar. Fietsers moeten begrijpen wat een landbouwvoertuig kan en wat niet. De landbouwers moeten zich meer bewust zijn van de verschillen tussen fietsers/fietsen. Er is meer communicatie, respect en begrip nodig.’
6. Fysieke ingrepen zijn de laatste optie
‘We willen het landelijke karakter van landelijke wegen behouden, ze verbreden is niet aan de orde. Bovendien zou dat zeer duur zijn. Een smal wegbeeld, bomen en grachten zorgen er net voor dat het verkeer vertraagt en dat is noodzakelijk voor een veilige mix. En als we het sluipverkeer uit een landelijk mixgebied halen, is een passeerhaven misschien niet meer nodig.’
7. De uitvoering zal altijd maatwerk zijn
‘Afhankelijk van de landbouwactiviteit en de fietsbewegingen in een gebied zullen andere ingrepen nodig zijn.’
Met de input van de drie rondetafels gaan Fietsberaad Vlaanderen en Tridée verder aan de slag. Het eindresultaat, een rapport ‘Fix the Mix in landelijk gebied’, zal lokale besturen en andere stakeholders moeten helpen om gemengd verkeer op landelijke wegen te behouden en te verbeteren.
