Kan een fietsgemeente na twee nominaties én overwinningen nog steeds vooruitgang boeken? Ja hoor! Boechout bewijst het. De gemeente maakt niet enkel haar voorbeeldfunctie, ze zet opnieuw stevige stappen vooruit.
De gemeente Boechout zet al jarenlang in op de fiets. Als gemeente in de zuidelijke rand van Antwerpen is de verkeersdruk een feit en de deelgemeente Vremde heeft een landelijk karakter. Toch wint hier de fiets aan terrein.
Duurzame mobiliteitsoplossingen worden verankerd in het beleid en zijn erg zichtbaar in de publieke én private ruimte. Een nieuw ambitieus mobiliteitsplan en de Visie 2030 zijn voor de gemeente ijkpunten, samen met het concrete toetsingskader publieke ruimte.
Het inzetten op trage wegen en fietsroutes zorgt ervoor dat de wegen voor fietser en wandelaar korter worden. Doorsteken zorgen voor een fijnmaziger fietsnetwerk. Daar waar er missing links zijn wordt het netwerk gesloten. De gemeente voorziet flinke budgetten voor de aanleg van fietspaden en fietsstraten.
Overleg en samenwerking: de sleutel tot succes
De dienst Openbare Werken en Mobiliteit volgt het fietsbeleid op en werkt het (verder) uit. Het mobiliteitsteam houdt regelmatig overleg met de dienst Omgeving in het kader van ruimtelijke plannen, verkavelingen, omgevingsvergunningen enzovoort. Geplande projecten worden steeds voor advies op mobiliteitsvlak aan hen voorgelegd. Daarbovenop gaat men vaak ten rade bij de maandelijkse mobiliteitsraad, waarin ook de leden van de Fietsersbond actief aanwezig zijn.
Veilige fietsnetwerken
De randstedelijke positie van Boechout zorgt ervoor dat de gemeente goed is ingebed in bovenlokale fietsroutes. Zo loopt de fietssnelweg F11 Lier – Antwerpen dwars door de gemeente. De uitbouw van deze route en de andere routes op bovenlokaal vlak, zoals de verbindingen met de buurgemeentes krijgt al langer aandacht. De laatste jaren werden nog enkele missing links gesloten.
Naast de fietssnelweg en het bovenlokaal functioneel fietsnetwerk zijn er lokale routes en een inventaris van de trage wegen mee opgenomen. De zone 30 wordt de standaard in de gemeente, tenzij anders aangegeven. Vanaf 2018 werden de fietsstraten geïntroduceerd, Boechout was geen voorloper, maar koos wel voor een helder en duidelijk wegbeeld, waarmee het andere gemeenten het nakijken geeft. De fietsstraten gaan langs belangrijke bestemmingen, zoals scholen. De aanleg ontraadt ook het inhalen van fietsers.
Enkele straten waar beperkt eenrichtingsverkeer (BEV, rijden in tegenrichting voor fietsers in eenrichtingsstraten) niet toegestaan is gezien de onveiligheid worden in de nabije toekomst ook nog heringericht als fietsstraat. Om de overbreedte tegen te gaan zullen daarbij fietspaden in tegenrichting worden aangelegd. De mosterd haalde Boechout hiervoor bij Mechelen, waarmee ze contact opnamen om evaluatiestudies in te kijken. De inrichting van de fietsstraten gebeurde dus met een grondige voorstudie. Sluiproutes werden aangepakt met knips, zoals bijvoorbeeld in de Appelkantstraat.
Boechout legde in samenwerking met buurgemeente Hove een trage weg aan in het landschapspark Frijthout, een veelgebruikte route voor schoolkinderen van de middelbare scholen in Hove en Boechout. De aandacht voor slimme doorsteken is ook bij woningbouw een aandachtspunt: de nieuwe appartementen aan de Binnensteenweg kregen een trage doorsteek naar de Frans Segerstraat en zo een kortere fietsverbinding naar het centrum. De trage verbindingen van de BMT-site (‘Midden’) naar de woonwijken integreert perfect in het fietsnetwerk. Zo bouwt Boechout consequent verder aan de doorwaadbaarheid van de gemeente.
Ontwerp en infrastructuur
De fietssnelwegen zorgen in Boechout voor een kwaliteitsstijging op het functionele netwerk. Fietsstraten en de fietsbrug, inclusief fietsteller, werden aangelegd volgens de allernieuwste regels en maatstaven.
Boechout stelde een “toetsingskader publieke ruimte” op. Voor een gemeente van haar grootte is dat opvallend. Het geeft aan waarom Boechout al tweemaal op rij Fietsgemeente werd. Het document bevat onder andere het STOP-principe, rugdekking voor fietsers bij een overgang naar de rijweg, een drempelloze kruising en goten zonder hoogteverschil. Het centrum ter hoogte van het Jef Van Hoofplein, rond de kerk en de Alexander Franckstraat werd heringericht met zeer grote nadruk op de wisselwerking tussen bibliotheek en school. Beide gebouwen worden nu niet meer gescheiden door een straat maar door een verblijfsruimte en een fietspad. Dit biedt een duidelijke plaats voor de fietser in het wegbeeld. Ook de oversteken kregen de nodige aandacht.
Fietsparkeren
Boechout heeft gedurende de laatste twee jaar hun fietsparkeerbeleid verder doorgevoerd: bij nieuwe ontwikkelingen wordt naar de in 2014 besloten bouwcode gekeken die de huidige standaarden haalt: een stalplaats per hoofdkussen bij groepswoningbouw, een goede bereikbaarheid van de stalling, de voorgeschreven beugel om het kader vast te maken enzovoort. Het budget van de winst van de vorige fietsverkiezing werd geïnvesteerd in mobiele stallingen voor evenementen en breidde de fietsenstalling aan de tramterminus uit. Bij verschillende heraanlegprojecten is duidelijk te zien dat het fietsparkeren ook écht zijn plaats heeft gevonden binnen de gemeente. Veilige en comfortabele fietsenstallingen, vaak overdekt, zijn veelvuldig aanwezig. De fietsenstalling aan het gemeentehuis werd uitgebreid om het groeiend aantal fietsende werknemers en bezoekers plaats te bieden.
#Boechoutfietst
In Boechout werd net de recreatieve fietskaart heruitgebracht als brochure ‘#boechoutfietst’. De gemeente zet veelvuldig in op campagnes. Voor het inzetten van parkings bij de heraanleg van het centrum organiseerde de gemeente een wedstrijd met een vastgelegde route naar de verschillende parkings, inclusief natransport te voet tot aan het Marktplein en de daar behuisde scholen. Daaruit bleek dat het sneller was om de randparkings te gebruiken en te voet te komen, dan tot op het Jef Van Hoofplein te rijden. Deze campagne kreeg de naam Parkeer & Wandel mee. Door goede communicatie kon dit als sensibiliserend instrument worden ingezet om de parkeer- en verkeersdruk op het Jef Van Hoofplein te doen dalen en de schoolomgevingen veiliger te maken voor de vele fietsers en voetgangers. Fietsbeleid is soms ook slim autobeleid.
Fietspunt
Boechout sprong in 2018 mee in de bres voor het intergemeentelijk fietspunt en kwam met financiering over de brug. Samen met 5 andere gemeenten uit de Antwerpse Zuidrand werd ervoor gezorgd om het fietspunt verder te zetten (2018). Dat fietspunt voert zaken uit als (mobiele) herstellingen, onderhoud van schoolfietsen of gemeentefietsen, verhuur van fietsen en leasing naar bedrijven toe.
Fietsgebruik
Boechout organiseert tellingen voor elke grote ingreep. Voor bepaalde mobiliteitsvraagstukken wordt de mobiliteitsraad mee betrokken om te tellen. Daarmee zetten ze hun beleid om telkens onderbouwde keuzes te maken van de vorige jaren verder. Boechout gaat zelfs nog een stapje verder door samen met de provincie een vaste fietstelpaal te plaatsen op het nieuwe deel fietssnelweg van de F1 (fietsstraat Victor Heylenlei en fietsbrug). Deze telt niet enkel het aantal fietsers, maar communiceert ook de snelheid aan de dalende fietsers om zo hun snelheid te matigen.
Driemaal op rij
De gemeente Boechout haalde een derde nominatie op rij binnen. Ook bij de vorige twee nominaties won de gemeente telkens. Boechout is een sterke fietsgemeente die in de context van grootstedelijke rand bewijst dat je wel een doorgedreven en doordacht fietsbeleid kan voeren.
Dit artikel is gemaakt op basis van het juryrapport van Mint.
