Samenvatting

In de Provincie Antwerpen bestaat een uitgebreid netwerk van verkeerslichten die met elkaar verbonden zijn via een centraal computersysteem. De regelingen van deze lichten waren echter verouderd en hielden geen rekening met de nieuwste technologieën, zoals dynamische aanpassingen op basis van de actuele verkeersdrukte. Tussen 2016 en 2025 nam deze Verkeerslichtencoördinatiecentrale (VLCC) stapsgewijs extra verkeerslichten over en werden alle verkeerslichtenregelingen vernieuwd.

Projectbeschrijving

De vernieuwingsoperatie van de Verkeerslichtencoördinatiecentrale (VLCC) had als doel meer kruispunten en bijhorende verkeerslichten te koppelen aan het systeem, en meer mogelijkheden te voorzien om lichtenregelingen aan te passen aan verkeersdrukte, vervoersmodi en actuele doorstroming. Het oude systeem had 250 kruispunten onder zijn hoede en was voornamelijk gericht op een vlotte doorstroming van het personenverkeer. Er werd geen rekening gehouden met veiligheid of met de specifieke noden van actieve weggebruikers en het openbaar vervoer.

Elke verkeerssituatie werd grondig onderzocht en geanalyseerd op basis van verschillende databronnen: verkeersintensiteiten, wachtrijlengtes en reistijden. Daarnaast werden ook de beleidsdoelstellingen van alle partijen meegenomen in de analyse. Zo werd beslist welke bewegingen prioriteit hebben en of het kruispunt anders moet worden ingericht. Is een extra afslagstrook nodig? Zijn de voorzieningen voor fietsers voldoende? Zou een aparte busstrook de situatie verbeteren en is dat fysiek realiseerbaar?

In 2025 zijn 353 kruispunten verbonden aan de VLCC en werden enkele verbeteringen doorgevoerd:

• Kruispunten beschikken over meer voorgeprogrammeerde lichtenregelingen, waardoor gemakkelijker kan worden overgeschakeld naar een beter programma afhankelijk van de verkeersdrukte.

• Het nieuwe systeem monitort of de verschillende programmaties het beoogde resultaat behalen.

• De kruispunten zijn ondergebracht in regelgebieden (zones die verkeerskundig samenhangen, zoals de Leien, Jan Van Rijswijcklaan of Noorderlaan), waarin ze op elkaar worden afgestemd. In het nieuwe systeem is het mogelijk kruispunten op elkaar af te stemmen, zelfs wanneer ze verkeerskundig in verschillende gebieden liggen.

Naar maximaal conflictvrije kruispunten

De lichtenregelingen worden opgesteld volgens het afwegingskader maximaal conflictvrije kruispunten. Dat betekent dat voetgangers en fietsers in principe niet in conflict komen met gemotoriseerd verkeer. Enkel wanneer de impact op de doorstroming zo groot zou zijn dat dit elders opnieuw tot onveilige situaties kan leiden, bijvoorbeeld wanneer andere kruispunten zouden blokkeren, kan een uitzondering gemaakt worden. In zulke gevallen kan het nodig zijn dat actieve weggebruikers een drukknop gebruiken om groen licht aan te vragen. Zo wordt er maximaal ingespeeld op de actuele verkeersvraag. Wanneer er geen aanvraag is via de drukknop, blijft het licht voor de andere richtingen groen; dat geldt ook voor de actieve weggebruiker wanneer er geen tegenverkeer is.

De uitrol van de vernieuwingsoperatie gebeurde in fases en wordt op sommige locaties geflankeerd door infrastructuurvernieuwing: nieuwe verkeerslichten met ‘pijllichten’, meer detectielussen om vroeger in het proces verkeer te kunnen detecteren, of elektronica in de kasten op locatie met bijvoorbeeld extra geheugen.

Betrokken partijen

De vernieuwing van de Verkeerslichtencoördinatiecomputer is een initiatief van het Agentschap Wegen en Verkeer.

128 verkeerslichten staan op het grondgebied van de Stad Antwerpen en vallen dus onder hun bevoegdheid. De overige 216 behoren toe aan AWV, 9 zijn in tijdelijk beheer van Lantis. Ook de lokale politiezones en De Lijn werden betrokken om hun kennis en ervaring met de context door te geven.

Om weggebruikers te informeren over gewijzigde regelingen werden in bepaalde gevallen ter plaatse infoborden geplaatst. Waar nodig werd bijkomende signalisatie voorzien voor fietsers en voetgangers, met de boodschap dat zij de knop moeten gebruiken om groen licht te krijgen.

Investering

2018 – 2025

• Totale budget: ca. € 30 miljoen
• Financiële partners:
  • 72% AWV
  • 28% Stad Antwerpen
• Indeling budget: (rand)bestekken, centrale zelf, tellingen, macrodetecties, aanpassing verkeerslichten, ..

Initiatiefnemers

• AWV

Contact

https://meldpuntwegen.be/meldpuntwegen/index.html