Kortrijkse wijkcirculatie: 12% vaker te voet of met de fiets
Samenvatting
In enkele aanpalende wijken in Kortrijk werden circulatiemaatregelen genomen. Er waren verschillende doelstellingen en er werd participatief gewerkt. 12% van de buurtbewoners geeft aan dat ze zich sinds de maatregelen vaker te voet of met de fiets verplaatsen.
Projectbeschrijving
De stad Kortrijk en zijn stadswijken staan voor grote uitdagingen. Door het veranderende klimaat en de maatschappelijke wijzigingen veranderen ook de verwachtingen voor de openbare ruimte. De openbare ruimte moet nu meer dan ooit veilig en leefbaar zijn, waar inwoners en bezoekers kunnen wandelen, fietsen en ontspannen. Tegelijkertijd moet de bereikbaarheid met de auto gewaarborgd blijven. Water en groen worden steeds belangrijker, in het bijzonder in de stad. Het overwicht van verhardingen moet letterlijk en figuurlijk gebroken worden om hitte-eilanden en wateroverlast te voorkomen. Extra groen, waterbuffers en infiltreerbare ondergrond zijn daarin heel belangrijk.
Toekomstplannen voor elke wijk
Voor de buurt rond de Doorniksewijk ten zuiden van het stadscentrum dat volop in verandering is, werd een proefproject opgezet. Kortrijk streeft naar wijken waar iedereen, van 8 tot 80 jaar, zich zelfstandig en veilig te voet kan verplaatsen, en veilig oversteken is daarbij cruciaal. De stad hanteert een kindnorm waarbij een maximum van 200 voertuigen per spitsuur wordt aangehouden. Boven deze grens wordt het voor kinderen vanaf 8 jaar moeilijker om het verkeer in te schatten en veilig over te steken. . Om dit te realiseren, moet het overbodig verkeer geweerd worden, en doorgaand verkeer of sluipverkeer ontmoedigd worden door circulatiemaatregelen. Binnen een stadswijk wordt van sluipverkeer gesproken wanneer voertuigen van wijk ‘X’ naar wijk ‘Y’ rijden om naar wijk ‘Z’ of verder te gaan. Verkeer binnen de wijk en tussen aangrenzende wijken wordt niet als sluipverkeer gezien. Op basis van alle ontvangen input werd een proefoptie ontwikkeld die verschillende circulatiemaatregelen combineert. Bij het opstellen hiervan werd ook maximaal rekening gehouden met de bereikbaarheid van lokale handelszaken om te vermijden dat bezoekers en leveranciers grote omwegen moeten maken.
Betrokken partijen en participatie
In oktober 2020 werd het project gelanceerd met een digitaal infomoment. Begin 2021 werd gestart met de werkgroepen waarin mobiliteitsknelpunten werden besproken op het vlak van ongevallen, verkeersdrukte en snelheden. Uit de werkgroepen werden vier circulatieopties gefilterd.
Deze opties werden, samen met een toelichting over andere uitdagingen in de wijk zoals de toenemende hittestress en hogere kans op wateroverlast, toegelicht op een infomoment. Nadien kon iedereen via Kortrijkspreekt.be input geven op de verschillende circulatieopties. Op basis van alle feedback werd een proefoptie uitgewerkt. De proefoptie werd in de zomer van 2022 op het terrein uitgevoerd. Na de invoering van de circulatiemaatregelen werden er verschillende observaties gedaan tijdens spits- en dalmomenten en werden verkeerstellingen ingepland. De burgers werden in maart 2023 bevraagd via een burger- en schoolbevraging.
Enkele opvallende cijfers uit deze bevragingen:
- Buurt: 6% van de bewoners maakt hoofdzakelijk verplaatsingen van minder dan 1 km. 23% maakt verplaatsingen tussen 1 en 3 km. 12% verplaatst zich nu vaker te voet of met de fiets. 41 mensen, of 4,9%, geven aan dat ze zich vaker met de wagen verplaatsen.
- School: 250 of 37,7% van de leerlingen geeft aan dat ze met de auto gebracht worden, waarvan 22% aangeeft dat ze minder dan 5 minuten onderweg zijn van thuis tot school. 44% is tussen 5 en 15 minuten onderweg. 29% van de kinderen en jongeren gaan altijd met de fiets naar school. 65% fietst minder dan 15 minuten over hun traject.
Bijsturingen
Op vrijdag 15 september 2023 werden op een infomarkt de conclusies en mogelijke aanpassingen aan het brede publiek voorgelegd. Op basis van de feedback op de mogelijke aanpassingen heeft de gemeenteraad op 9 oktober een beslissing genomen. Nadien werd in de Boerderijstraat nog een middenrijbaan ingevoerd in het belang van de fietsers en werd de circulatie in de omgeving van het Halenplein terug omgeschakeld naar de situatie van voor de proefoptie.
Evaluatie – geleerde lessen
-
Voorbereiding & Communicatie
Bij nieuwe projecten moet er vanaf het begin duidelijk gecommuniceerd worden dat men in de projectzone ligt en dat er mogelijk maatregelen volgen in de straat of onmiddellijke omgeving. Indien meteen ook jongeren betrokken waren, zouden er wellicht extra interessante inzichten verkregen zijn.
-
Bevraging
De bevraging werd gelanceerd in maart 2023 en liep ruim twee weken. De maatregelen waren toen zeven maanden van kracht. De bevraging had iets later mogen plaatsvinden, zodat ook de effecten in de lente konden worden meegenomen. Het is aan te raden om mensen meer tijd te geven om de bevraging in te vullen. Zo was de responsgraad wellicht nog hoger geweest.
-
Timing en duur proef
De proef liep meer dan één jaar. Langdurige proefperiodes hebben het voordeel dat mensen beter kunnen wennen en dat alle seizoenen doorlopen kunnen worden.
-
Circulatie
Niet alle ongewenste bewegingen zijn uit de wijken gehaald. Meer maatregelen zijn nodig om bestuurders op de juiste wegen te krijgen. De maatregelen hebben wel het gedrag beïnvloed: 12% verplaatst zich nu vaker te voet of met de fiets.
Investering
- Studie in 2020-2022
- Uitrol in 2022
- Evaluatie en bijsturing in 2023
- Totale budget: ca. € 120.000
- Financiële partners:
- 100% Stad Kortrijk
- Indeling budget:
- Materiaal: 15% (wegenverf, rijbaankussens, verkeersborden, communicatie, …)
- Personeelskost: 75% (in-huis studie door team mobiliteit, gebiedswerking, technische diensten, …)
- Externe studie: 10% (analyses met externe systemen waarvoor de stad een contract heeft: verkeersmodel en flowing car data + grafische ondersteuning)
Meer info
Initiatiefnemers
- Stad Kortrijk, dienst mobiliteit en parkeren
Contact
Lotte Demeestere
- Stad Kortrijk
- Mobiliteitsexpert
- Lotte.Demeestere@kortrijk.be