Samenvatting

‘Als er een koning moet komen in Wuustwezel, dan is het wel Koning Fiets’ staat expliciet in het gemeentelijk beleidsplan 2020-2025 van de Antwerpse plattelandsgemeente te lezen. Deze quote zet onmiddellijk de toon en illustreert de torenhoge fietsambities van het lokaal bestuur. Echter, Koning fiets krijgt ook in Wuustwezel te maken met uitdagingen inherent verbonden aan fietsen in landelijk gebied met name het mengen van meer en verschillende weggebruikers op landelijke erftoegangswegen. Een oplossing dringt zich op: Fix the mix op landelijke wegen van Fietsberaad Vlaanderen.

Projectbeschrijving

Wuustwezel, een landelijke gemeente met ongeveer 22.000 inwoners, ligt in een agrarisch gebied vlakbij de grens met Nederland. De gemeente kampt op haar landelijke wegen met het probleem dat fietsers zich moeten mengen met landbouwverkeer op smalle erftoegangswegen. Hier komen fietsers regelmatig zware landbouwvoertuigen en ander verkeer tegen.

Fix the Mix in Wuustwezel: een visie op gemengd verkeer

De gemeente heeft verschillende maatregelen genomen die aansluiten bij het concept ‘Fix the Mix’ in buitengebied. Dit is een visie op fietsen in gemengd verkeer op landelijke erftoegangswegen binnen de bebouwde kom. Op deze wegen, waar wonen en leven centraal staan, is de snelheid beperkt tot 30 km/u of maximaal 50 km/u. Het uitgangspunt is gemengd verkeer, zonder aparte fietspaden, wat ook in Wuustwezel uitdagingen met zich meebrengt. Het gemeentebestuur onderzoekt verschillende manieren om fietsers en andere weggebruikers veilig samen te laten bewegen. In het beleidsplan van Wuustwezel staat duidelijk: ‘Daar waar gemengd verkeer onveilig verloopt, krijgen de fietsers voorrang. Op die manier ontstaat er een duidelijke hiërarchie en meer veiligheid.’

Droomverbindingen: verkeersarme routes tussen deelkernen

Een van de maatregelen om de veiligheid te verbeteren zijn de zogenaamde Droomverbindingen, verkeersarme routes tussen de deelkernen. Deze routes bieden een alternatief voor gevaarlijke gewestwegen. Om deze droomverbindingen te realiseren worden woningen en gronden aangekocht om de verbindingen tot in de kernen aan te leggen. De droomverbindingen worden wel (nog) niet als alternatieve route gecommuniceerd of bewegwijzerd waardoor ze voor de niet-inwoner minder leesbaar is in het fietsnetwerk, zo blijkt uit het fietsrapport 2024 van de VSV en DMOW. Maar dat kan relatief snel opgelost worden met doordachte bewegwijzering.

Wuustwezel: voorloper in verkeersveiligheid op het platteland

Wuustwezel wordt gekenmerkt door de vele fietsdoorsteekjes die een dragend netwerk vormen voor oude en nieuwe woonwijken. De gemeente kan hierop verder bouwen en er nog meer profijt uit te halen om veilige fietsverbindingen te bekomen. Ook kleinere ingrepen zoals uitwijkzones voor tractoren in het buitengebied hebben een grote impact op de beleving tijdens het fietsen en de verkeersveiligheid. Wuustwezel denkt aan elke weggebruiker: paaltjes en andere hindernissen werden op het hele grondgebied verwijderd of verplaatst om ruimte vrij te maken voor bakfietsers en rolstoelgebruikers.

Wuustwezel is een voortrekker in het project van ‘Verkeersveiligheid op den buiten’ waarbij ze inzetten op een veilig en intens gebruik van de landbouwwegen. Dat doet ze samen met landbouwers, schoolkinderen en recreatieve fietsers. De drie voornaamste doelgroepen/gebruikers van deze wegen gaan tijdens dit project in dialoog met elkaar.

Betrokken partijen

Evaluatie

De gemeente Wuustwezel toont hoe pragmatisme en intuïtie kunnen leiden tot creatieve en effectieve oplossingen. Door zelf initiatief te nemen, realiseren ze kwalitatieve en veilige fietsverbindingen, die ondanks enkele leesbaarheidsproblemen voor iedereen, steeds verder worden verbeterd en geïntegreerd met andere netwerken.

In Wuustwezel is de fietscultuur sterk verankerd binnen het gemeentebestuur en haar diensten. Dit blijkt uit de diverse projecten die ze opzetten, waarmee ze niet alleen de infrastructuur verbeteren maar ook de fietscultuur onder de bevolking stimuleren.

De gemeente kenmerkt zich door een landelijk karakter, wat specifieke uitdagingen met zich meebrengt. Wuustwezel heeft al ervaring opgedaan in het omgaan met deze uitdagingen. Ondanks de gebrekkige fietsinfrastructuur langs de gewestwegen, blijft de gemeente aandringen en werken op verbeteringen. Ondertussen ontwikkelt Wuustwezel alternatieve routes (zoals de droomverbindingen) om fietsers een veilige plaats te geven. Deze aanpak heeft op korte termijn al aanzienlijke resultaten opgeleverd.

Er is een duidelijke politieke wil om de fietsinfrastructuur te verbeteren, dat wordt versterkt door de opmaak van een nieuw mobiliteitsplan. Dit plan biedt kansen voor verdere vooruitgang, en benadrukt de voortdurende inzet van Wuustwezel om fietsen veiliger en aantrekkelijker te maken voor alle inwoners, altijd en op alle wegen.

Investering

2020 – 2025

• Totale budget: € 3.560.138,30 euro voor de aanleg van fietspaden, een fietsbrug, fietsparkeerplaatsen
• Financiële partners:
  • € 1.661.197,36 euro subsidie van Provinciebestuur en Vlaanderen (46,66%)

Initiatiefnemers

• Gemeentebestuur Wuustwezel
• Dienst Openbare Werken

Contact

Patrik Van Leuven

• Coördinator openbare werken
• 03 690 46 21
• patrik.vanleuven@wuustwezel.be

Locatie

• Fietsbrug (51.387833, 4.604983)
• Vernieuwd fietspad (autovrij) (51.397682, 4.606390)
• Nieuwe vrijliggende fietspaden (51.394823, 4.654386)
• Nieuwe fietssuggestiestroken (51.400633, 4.591193)