Op het fietscongres van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde op 31 mei in Deinze worden de fietsgemeenten 2022 bekend gemaakt. Er zijn negen genomineerden: Genk, Leuven en Mechelen in de categorie van grote gemeenten (meer dan 50.000 inwoners), Dilsen-Stokkem, Lommel en Mortsel voor de middelgrote (tussen 20.00 en 50.000 inwoners) en Lendelede, Peer en Zutendaal voor de kleine gemeenten (minder dan 20.000 inwoners). De negen kwamen naar voren uit een online publieksbevraging. In aanloop naar het fietscongres licht een studiebureau de genomineerden door. Op 31/5 maakt minister Lydia Peeters de winnaars bekend. Wij stellen de komende weken alle genomineerden voor. Vandaag: Mortsel.
Mortsel stuurt via bouwcode
De stad Mortsel heeft in haar bouwcode een parkeernorm voor fietsen opgenomen. Ze laat ook toe om in de voortuin een fietsenstalling te plaatsen of een trap te bouwen die toegang geeft tot de kelder van een woning. Zelf investeert de stad fors in infrastructuur. ‘Tien jaar doorgedreven fietsbeleid wordt meer en meer zichtbaar in het straatbeeld,’ zegt Steve D’Hulster, schepen bevoegd voor mobiliteit.
Fietsers geven de stad Mortsel een veel beter rapport dan twee jaar geleden: van 67 procent gaat het naar 77 procent. ‘Het duurt enige tijd voordat de inspanningen voor de fiets voor iedereen zichtbaar worden. We creëren bijvoorbeeld jaarlijks honderd bijkomende fietsparkeerplaatsen op het openbaar domein. Na tien jaar zijn dat er duizend en daar kun je niet meer naast kijken,’ zegt schepen D’Hulster.
Twee belangrijke fietssnelwegen lopen over het grondgebied van Mortsel: de F1 van Antwerpen naar Mechelen en Brussel, de oudste van het land, en de meer recente F11 van Antwerpen naar Lier. Via de F1 passeren dagelijks 5000 fietsers in Mortsel. Steve D’Hulster: ‘Die snelweg was verouderd, samen met de provincie werken we de knelpunten weg. Voor sommige is dat al gebeurd, andere zitten in de pijplijn, de budgetten zijn vrijgemaakt. Op alle kruispunten heeft de fietssnelweg al voorrang, maar de infrastructuur is nog niet overal aangepast. Soms volstaat een eenvoudige ingreep, op andere plekken moeten we bijvoorbeeld onderhandelen met de NMBS en dat vraagt meer tijd.’ In het sterk verstedelijkte Mortsel is het niet altijd vanzelfsprekend om een groter deel van de schaarse ruimte toe te bedelen aan de fiets. Fietsstraten zijn een mogelijke oplossing of het invoeren van eenrichtingsverkeer voor auto’s zodat er meer plaats is voor de fietser. De schepen benadrukt dat bij elke heraanleg van straten de fietser en de voetganger centraal staan, ook al is dat niet vanzelfsprekend. ‘Inwoners stellen me daar wel eens vragen over. Ik antwoord dan dat elke fietser, ook de doorgaande fietser op de F1 of de F11, een auto minder is die misschien wel door hun wijk of straat zou rijden.’
Via haar bouwcode vraagt Mortsel ook inspanningen van iedereen die bouwt of grondig verbouwt. Als er een nieuwe woongelegenheid wordt gecreëerd bij nieuwbouw of bijvoorbeeld het opsplitsen van een grote woning moet er voor elk hoofdkussen in een fietsparkeerplaats worden voorzien. Voor grote bouwprojecten van meer dan tien woongelegenheden is de ontwikkelaar verplicht om ook fietsparkeerplaatsen voor bezoekers aan te leggen. ‘We laten ook toe dat in de voortuin van een woning een fietsenstalling wordt geplaatst, onder bepaalde voorwaarden zoals een groene inkleding en zo weinig mogelijk verharding. Een andere regel in onze bouwcode zegt dat bewoners in hun voortuin een trap mogen installeren die naar de kelder leidt, waar dan fietsen gestald kunnen worden. De impact van die nieuwe bouwcode die we in 2018 invoerden, wordt stilaan zichtbaar. Ik kan elke gemeente en elke collega-schepen aanraden hetzelfde te doen,’ zegt Steve D’Hulster. ‘Nog een tip: wij leggen al acht jaar geen fietsinfrastructuur meer aan in klinkers of tegels, we kiezen altijd voor een monolithische verharding zoals beton of asfalt. Het comfort is zoveel groter dat het mensen ertoe kan aanzetten de fiets te nemen.’
