Op het fietscongres van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde op 31 mei in Deinze worden de fietsgemeenten 2022 bekend gemaakt. Er zijn negen genomineerden: Genk, Leuven en Mechelen in de categorie van grote gemeenten (meer dan 50.000 inwoners), Dilsen-Stokkem, Lommel en Mortsel voor de middelgrote (tussen 20.00 en 50.000 inwoners) en Lendelede, Peer en Zutendaal voor de kleine gemeenten (minder dan 20.000 inwoners). De negen kwamen naar voren uit een online publieksbevraging. In aanloop naar het fietscongres licht een studiebureau de genomineerden door. Op 31/5 maakt minister Lydia Peeters de winnaars bekend. Wij stellen de komende weken alle genomineerden voor. Vandaag: Leuven.   

Leuven kiest voor het ritme van de fiets

Het fietsgebruik in Leuven zit in stijgende lijn, inwoners en handelaars worden van nabij betrokken bij het mobiliteits- en fietsbeleid. ‘Het traject dat de stad de voorbije jaren samen met hen heeft afgelegd, werpt duidelijk vruchten af,’ zegt Tim Asperges, adviseur mobiliteit bij de stad. ‘In de binnenstad wordt de keuze voor de fiets nog nauwelijks in vraag gesteld, nu rollen we dat beleid ook uit in de deelgemeenten.’ 

Zes jaar geleden voerde Leuven een circulatieplan in voor de binnenstad. Dat riep toen heel wat weerstand op, zeker bij de handelaars. Intussen zijn ook zij ervan overtuigd dat een aangename, autoluwe omgeving goed is voor de handel: wandelaars en fietsers brengen meer tijd door in het stadscentrum, winkelen wordt beleving. Zeker omdat het weren van het doorgaande verkeer ook de kans bood om het openbaar domein een flinke upgrade te geven.  

In 2014 was Tim Asperges binnen de directie ruimtelijke ordening de enige medewerker die zich specifiek met mobiliteit bezighield. Intussen telt de afdeling mobiliteit twaalf medewerkers. Die opmerkelijke groei ging samen met een veel opener aanpak. ‘Met het circulatieplan hebben we voor het eerst goed geluisterd naar de burgers, handelaars en verenigingen zoals de Fietsersbond. Iedereen was het erover eens dat er iets moest gebeuren en had een inbreng in het beleid. Sindsdien zijn de luisterbereidheid en inspraak alleen maar toegenomen. Onze sterke dienst gebiedsgerichte werking speelt in de samenwerking met de buurten een zeer belangrijke rol. We zijn nu bezig met het uitrollen van de mobiliteitsplannen in de deelgemeenten. In Kessel-Lo hadden we onlangs infomarkten. Natuurlijk is er weerstand tegen bijvoorbeeld de invoering van de zone 30 in de bebouwde kom. Die was er tien jaar geleden ook bij de invoering in het stadscentrum. Maar de manier waarop Leuven de inwoners, handelaars, studenten… betrekt bij het mobiliteitsbeleid en de communicatie over de beleidskeuzes zorgen ook voor waardering.’ 

De positieve gevolgen van het verkeerscirculatieplan die steeds meer voelbaar worden, de zone 30 in de binnenstad, het inzetten op deelmobiliteit, de fietszone, de open aanpak van de stad, al die elementen hebben een positieve impact op het Leuvense fietsrapport: scoorde de stad twee jaar geleden nog maar 58 procent, nu is dat 77 procent. Tim Asperges: ‘Het duurt altijd even voordat de positieve effecten van maatregelen echt zichtbaar worden, zeker als er ook infrastructuuringrepen nodig zijn. Nu wil niemand nog terug naar de verkeerssituatie van voor 2016. Niemand heeft het nog over 50 km/u in de binnenstad. Ik ben ervan overtuigd dat we over vijf jaar hetzelfde zullen zeggen over de deelgemeenten. Want ook daar is de autodruk op bepaalde momenten zeer groot en is er behoorlijk wat sluipverkeer. De invoering van een zone 30 in de bebouwde kom is een quick win om de leefbaarheid en verkeersveiligheid te verbeteren. En natuurlijk zijn de wegen er vaak nog sterk afgestemd op de auto, maar het toenemend aantal fietsers vraagt aanpassingen op het ritme van de fiets. Afzonderlijke fietsinfrastructuur op alle wegen is onmogelijk en daarom gaat Leuven voor een duidelijke “fix-the-mix-aanpak” met een zone 30 als minimumvoorwaarde. Daarnaast hebben we alle gebieds- en wijkontsluitingswegen met gemengd verkeer in kaart gebracht en plannen we er punctuele snelheidsremmende ingrepen.’  

Leuven is de initiatiefnemer en voortrekker van de Coalitie van 30 die zoveel mogelijk lokale besturen ertoe wil aanzetten zone 30 in te voeren in de bebouwde kom. De pioniers hopen dat 30 km/u de nieuwe norm wordt. Ze merken nu al dat hun samenwerking een en ander doet bewegen. Tim Asperges: ‘Zone 30 op gewestwegen ligt moeilijk voor het Agentschap Wegen en Verkeer. Dankzij de Coalitie van 30 leggen we meer gewicht in de schaal. Zo zal AWV een deel van de Tervuursesteenweg waar geen fietspaden liggen toch omvormen tot een zone 30.’