In het verkeer mag je als bestuurder – iedereen die met een voertuig rijdt: een fiets, een auto, een vrachtwagen – “geen mobiel elektronisch apparaat met een scherm gebruiken, vasthouden noch manipuleren, tenzij het in een daartoe bestemde houder aan het voertuig bevestigd is”. Afleiding in het verkeer is een belangrijke oorzaak van ongevallen. Europese schattingen geven aan dat het rol zou spelen in 5 à 25% van de ongevallen. Een opdeling naar voertuig (fiets, auto, vrachtwagen,…) is niet beschikbaar.
Het lijkt er wel op de impact van een ongeval, veroorzaakt door bestuurders van gemotoriseerde voertuigen zoals auto’s en vrachtwagens, groter kan zijn dan wanneer fietsers dat doen. De massa van het voertuig (dat ze op dat moment niet onder controle hebben) is immers groter, waardoor ook andere weggebruikers sneller gevaar lopen. Fietsers die hun gsm gebruiken brengen in de eerste plaats zichzelf in gevaar. Uiteraard is het ook hinderlijk voor andere weggebruikers, zowel fietsers als bestuurders van gemotoriseerde voertuigen, omdat ze moeilijker het gedrag van die fietser kunnen inschatten. Er zijn geen cijfers bekend over de verkeersonveiligheid van gsm-gebruik op de fiets specifiek voor fietsverkeer.
Belangrijke bron van irritatie tussen fietsers onderling
In de verschillende edities van haar bevraging FietsDNA probeerde kenniscentrum Fietsberaad zicht te krijgen op de problematiek. In die bevraging stelde Fietsberaad Vlaanderen aan een representatief panel volgende vraag: “Wat kunnen andere fietsers doen om het fietsen voor u comfortabeler te maken?”
In FietsDNA 2018 kwam “het niet gebruiken van het fietslicht” als belangrijkste ergernis naar boven. 40% van de responderen zette dit op de eerste plaats. Op de gedeelde tweede plaats kwam “het respecteren van de rijrichting” en “De mobiele telefoon niet gebruiken”, telkens met 35,4% van de respondenten. (panelgrootte in 2018 was +/- 1000).
In FietsDNA 2020 stelden we dezelfde vraag, met dezelfde antwoordmogelijkheden aan een panel van 2000 respondenten. Ergernis over het niet gebruiken van het fietslicht zakte weg naar de derde plaats, met 33.1% vermeldingen en op de tweede plaats nog steeds het respecteren van de rijrichting (34,5% van de respondenten. “Hun mobiele telefoon niet gebruiken” wordt in 2020 vermeld door 36,4% van de respondenten, en neemt vanaf dan de eerste plaats in als belangrijkste ergernis tussen fietsers onderling.
Ook in 2022 zien we dezelfde dat de ergernis over het gebruik van de mobiele telefoon toeneemt tot bijna 40% van de 3000 respondenten. Het tegenrichting fietsen ergert 34,8% van de respondenten, en voor het eerst duikt het niet gebruiken van de fietsbel op (32,9% van de respondenten).
Conclusie
Fietsberaad Vlaanderen heeft geen cijfers beschikbaar over het risico dat fietsers zelf of door andere weggebruikers lopen. Wel besluit het dat het gebruik van de GSM door fietsers door andere collega-fietsers als storend wordt ervaren, maar niet in die mate dat de meerderheid van de fietsers dit aanhaalt als aandachtspunt. Ook andere ergernissen zoals de rijrichting respecteren, het fietslicht of de bel gebruiken liggen dicht in de buurt van het gsm-gebruik. Fietsers die hun mobiel op de fiets willen gebruiken voor navigatie, moeten die uiteraard op een goede manier aan de fiets zelf bevestigen, zoals ook de Fietsersbond aanbeveelt.
