Het verkeersreglement is duidelijk: “Fietsers moeten tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, en in alle omstandigheden wanneer het niet meer mogelijk is duidelijk te zien tot op een afstand van ongeveer 200 meter, vooraan en achteraan een niet verblindend vast licht of knipperlicht gebruiken. Vooraan moet het licht wit of geel zijn, achteraan rood. Het rode achterlicht moet ‘s nachts, bij helder weer, zichtbaar zijn van op een afstand van 100 meter minimum.” (Art. 82, KB 1/12/1975)
VIAS gaf ook eerder al aan dat de omschakeling van zomer/wintertijd de verkeersveiligheid negatief beïnvloedt, op zijn minst tijdelijk. En er gebeuren zes keer meer ongevallen met fietsers bij zonsopgang en zonsondergang in oktober dan in juni.
Veel campagnes focussen in de winter op een verbeterde zichtbaarheid voor fietsers. Maar weten we ook welke rol het al dan niet gebruiken van fietsverlichting speelt in ongevallen?
Fietsberaad Vlaanderen vroeg cijfers op bij VIAS.
Daaruit blijkt dat er tussen 2005 en 2017 een groeiend aantal van de letselongevallen gebeurt in de periode buiten de verlichte daguren (vallen van de avond, ’s nachts en aanbreken van de dag). Het percentage (geregistreerde) letselongevallen groeit van 12% naar 16% van het totaal aantal letselongevallen.
In de proces-verbaal van de ongevallen wordt ook bijgehouden of het niet-gebruiken van de fietsverlichting mee oorzaak zou kunnen zijn van het ongeval. Tussen 2005 en 2017 schommelt het absolute aantal tussen 33 en 49. Uiteraard is dit een onderschatting. We weten dat veel letselongevallen ongeregistreerd blijven, maar er kan vermoed worden dat die onderregistratie zich vooral voordoet bij letselongevallen met eerder beperkte gevolgen.
Ten opzichte van het totaal aantal geregistreerde letselongevallen is de niet-ontstoken fietsverlichting een beperkte oorzaak (het gaat tussen 2005 en 2017 om maximum 0,56% van het totaal aantal geregistreerde letselongevallen). Gerelateerd aan het aantal letselongevallen buiten de verlichte daguren, gaat het om 2 à 5% van het totaal. Dat betekent dat in 95 à 98% van de gevallen de fietsverlichting geen rol speelde in het ongeval én er andere oorzaken in het spel zijn.
Verder onderzoek is nodig om te bepalen welke de oorzaken zijn.
Fietsberaad Vlaanderen vermoedt dat de algemene toename van ongevallen buiten de verlichte daguren kan verklaard worden door het groeiend fietsgebruik én een meer algemeen gebruik van de fiets, ook in de wintermaanden. Dat moet uiteraard met goed functionerende fietsverlichting.
