Fietshelmen: advies Fietsberaad Vlaanderen

Regelmatig duikt het debat rond de fietshelm op. Verplichten of niet, is dan vaak de vraag. Naar aanleiding hiervan voerde Fietsberaad Vlaanderen een discussie op haar programmaraad. Fietsberaad verzamelde noodzakelijke kennis over het al dan niet verplichten van de fietshelm en de ingeschatte effecten van een verplichting binnen het Vlaamse fietsgebruik. Ze nam ook de gevolgen op het fietsgebruik en fietsveiligheid in overweging en bestudeerde de situatie in omringende landen. Tot slot luisterde ze ook naar aanbevelingen van een aantal andere organisaties. Op basis hiervan kwam Fietsberaad tot het volgende advies met een aantal algemene en meer specifieke aanbevelingen.

Overheden willen meer mensen op de fiets krijgen. Met de invoering van een algemene helmplicht voor fietsers bestaat het risico op een omgekeerd effect. De negatieve effecten van minder fietsers zijn dan veel groter dan de positieve effecten van minder (ernstige) letsels door fietsongevallen. Daarom is het effectiever om zich toe te spitsen op de volgende thema’s en actiepunten.

• Investeer in meer en veiligere fietsinfrastructuur
Het is belangrijk fietsers genoeg ruimte te geven en te investeren in veilige infrastructuur. Een fietshelm kan helpen om letsels ten gevolge van een ongeval te verminderen, maar niet om het aantal ongevallen als dusdanig te verminderen. Als een integrale en multidisciplinaire benadering van verkeersveiligheid en fietsbaarheid de norm wordt, krijgt (verkeers)veiligheid de noodzakelijke links met gedrag, gezondheid, milieu, infrastructuur en voertuigtechniek.
• Verricht onderzoek naar de secundaire effecten van helmplicht
Er is tot nu toe onvoldoende onderzoek verricht naar mogelijke negatieve secundaire effecten van een helmplicht. Zo bestaat het risico dat mensen minder gaan fietsen door het verlies aan gemak en comfort dat een helmplicht met zich meebrengt. Dat geldt vooral voor korte, opeenvolgende of functionele fietsverplaatsingen binnen de kern van steden en gemeenten. Terwijl Vlaanderen net zulke verplaatsingen wil stimuleren.
• Stimuleer en sensibiliseer
De fietshelm op vrijwillige basis bevorderen en stimuleren, zonder wettelijke verplichting, is volgens Fietsberaad Vlaanderen de juiste keuze met het grootste effect. Er gebeuren in België immers relatief veel enkelvoudige ongevallen waarbij een fietshelm de kans op een (ernstig) letsel kan verminderen. Sensibiliseren en werken aan een betere perceptie van de fietshelm kunnen er op termijn toe leiden dat meer mensen een helm gebruiken, zonder dat dit wettelijk verplicht is.

Lees het volledige, gemotiveerde advies.