Een botsing met een paaltje is een belangrijke oorzaak voor letselongevallen onder fietsers. Paaltjes zijn vaak slecht zichtbaar en staan vaak op locaties die voor fietsers erg gevaarlijk zijn. Ook is lang niet altijd duidelijk waarom ergens een paaltjes staat. Om het aantal enkelvoudige fietsongevallen te verminderen en het fietscomfort te vergroten heeft het Nederlandse CROW-Fietsberaad de afgelopen jaren een aantal publicaties uitgegeven rondom deze problematiek. Ook het Vlaamse Vademecum Fietsvoorzieningen volgt het uitgangspunt dat paaltjes vermeden moeten worden en, indien nodig, dat ze dan correct uitgevoerd dien te worden (zie hoofdstuk 2).

Eenzijdige ongevallen zijn een belangrijke en vaak onderschatte oorzaak van letsel onder fietsers. Omdat dergelijke ongevallen vaak niet worden opgenomen in de ongevallenstatistieken, wordt de ernst vaak onderschat. Veel letselongevallen onder fietsers worden veroorzaakt door een botsing met een paaltje. Paaltjes zijn vaak slecht zichtbaar en staan vaak op locaties die voor fietsers erg gevaarlijk zijn. Ook is lang niet altijd duidelijk waarom ergens een paaltjes staat. Om  het aantal enkelvoudige fietsongevallen te verminderen en het fietscomfort te vergroten is het van groot belang om onnodig en gevaarlijk geplaatste paaltjes aan te pakken.

In 2013  publiceerde het Nederlandse CROW- Fietsberaad de eerste versie van het “Keuzeschema sanering van palen op fietspaden“. De conclusie is tweeledig, namelijk: 1) saneer paaltjes die niet nodig zijn, en 2) indien paaltjes nodig zijn: zorg voor een correcte en veilige uitvoering. Aansluitend op het keuzeschema heeft het CROW-Fietsberaad in samenwerking met een groot aantal partijen de aanbevelingen getoetst in de praktijk. De publicatie “Evaluatie aanbevelingen palen op fietspaden” van december 2014 geeft een uitgebreide samenvatting van alle onderzoeksresultaten. Daarnaast is het keuzeschema aangepast aan de recente bevindingen en voorzien van veel praktische voorbeelden.

Als een paaltje nodig is, doe het dan goed

Er zijn verschillende manieren om autoverkeer te weren van een weg of fietspad. Soms zijn fysieke maatregelen nodig, soms volstaat het om door de keuze van materiaal of het toepassen van belijning duidelijk te maken wat de bedoeling is en soms zijn er helemaal geen werende maatregelen nodig omdat er geen of slechts een beperkt probleem is. Vaak is er vanuit de politiek of vanuit bewoners een vraag naar een afsluiting door middel van een paaltje, maar het is de vraag of de aard van de problematiek het plaatsen van een paaltje met de bijbehorende veiligheidsrisico’s voor fietsers altijd rechtvaardigt. Wanneer geen paaltjes, wanneer wel, en hoe dan?

In de recente paaltjeswijzer van het CROW wordt als eerste stap een zeer terechte vraag gesteld: is er een probleem? Mocht er toch een probleem zijn, dan is de volgende vraag: kan het probleem opgelost worden zonder paaltjes? Als er toch paaltjes nodig zijn, dan is het van belang ze zodanig worden uitgevoerd dat er geen gevaarlijke situaties ontstaan.

Met dank aan CROW-Fietsberaad voor tool en keuzeschema.

Meer info vind je in de bijgevoegde fiche.