Freshbrains 2.0: verkeersaudits door studenten


Via FreshBrains helpen Duitse en Nederlandse universiteitsstudenten steden in het zadel die werk willen maken van fietsverkeersplanning. Door de input van lokale workshops samen te voegen met de eigen ideeën van de studenten ontstaat een fietsplan dat het aandeel van fietsverkeer in korte tijd aanzienlijk kan vergroten in de deelnemende steden. 

Wat is Freshbrains?

Freshbrains zijn workshops met studenten van de Bergische Universität in Wuppertal en internationale partneruniversiteiten om Duitse gemeenten te helpen bij hun fietsverkeersplanning. Het project richt zich helemaal op de fiets als vervoermiddel. Op een week tijd wordt er een audit gemaakt van de verkeerssituatie ter plaatse en op basis daarvan ontwikkelen de studenten toekomstbestendige voorstellen om fietsen te stimuleren en het aantal fietsers te laten stijgen. De Duitse universiteiten krijgen ondersteuning van de Universiteit van Breda in Nederland. Het idee achter het project is dat studenten meer geïnteresseerd zijn in fietsen en meer voeling hebben met de huidige trends. Daarom kunnen ze sneller verfrissende inzichten en nieuwe ideeën aanbrengen dan gevestigde verkeersplanologen 

De studenten

Freshbrains staat open voor Bachelor- en Masterstudenten burgerlijk ingenieur, transporttechniek en verkeersmanagement uit Wuppertal en Urban Mobility Design uit Breda. De studenten worden professioneel begeleid door ten minste één onderzoeksassistent en één hoogleraar voor de volledige duur van de workshop. Op deze manier worden ook recente en internationale wetenschappelijke bevindingen verwerkt in de resultaten. 

Het verloop van een Freshbrains-week

Een FreshBrains workshop bestaat altijd uit een voorbespreking in Breda of Wuppertal en een werkweek in de stad die geaudit wordt. Tijdens de voorbespreking vormen de studenten gemengde werkgroepen en worden de aandachtspunten en de mobiliteitsplannen van de stad besproken en geanalyseerd. Tijdens de workshop van een week ter plaatse krijgen de studenten vervolgens input van het stadsbestuur, verenigingen en buurtbewoners. De studenten trekken ook zelf de stad in met de fiets en het openbaar vervoer. Zo kunnen ze de stad ook echt zelf beleven en suggesties doen om de fietservaring te verbeteren.  

Met al deze input ontwikkelen de studenten vervolgens hun eigen ideeën over hoe het aandeel fietsers in het verkeer op korte tijd aanzienlijk te vergroten. De kern van de methodiek is gebaseerd op de Nederlandse aanpak van ‘hardware, orgware, software’. Freshbrains gaat dus veel verder dan puur infrastructuurontwerp. 

Een workshop levert altijd twee op maat gemaakte resultaten op voor deelnemende gemeenten: 

  • een presentatie met de resultaten (bv. een fietsactieplan) door de studenten 
  • een brochure met de samenvatting en visualisatie van de belangrijkste ideeën en voorstellen

Hardware, Orgware, Software (H-O-S)

Uit Nederland komt het uitgangspunt dat goede fietspromotie moet bestaan uit drie pijlers 

  • Hardwarede verkeersinfrastructuur 
  • Orgware een verzamelnaam voor samenwerking, concepten en particulier engagement.  
  • Software communicatie, cultuur en promotie van evenementen.  

Als deze pijlers op de lange termijn evenwaardig worden ontwikkeld, is er een goede basis voor een toename van het aandeel van fietsers in het dagelijkse verkeer.   

De toegevoegde waarde van Freshbrains 

Sinds de start van Freshbrains in 2015 zijn er al actieplannen ontwikkeld voor Kassel, Chemnitz, Wuppertal, Mönchengladbach en Bonn; Dortmund staat op de planning. Het mooie van Freshbrains is dat alle deelnemers van elkaar leren, waardoor een win-win-win situatie ontstaat voor zowel gemeenten, studenten als de universiteiten. In Nederland krijgen planners doorgaans meer vrijheid. Nederlandse verkeersplanning staat in principe meer open voor experimenten, ook in de uitvoering. Zo moeten planners het gewenste verkeersgedrag vaak uitsluitend door middel van vormgeving en veel minder door regels en voorschriften afdwingen. Dat is een eyeopener voor veel Duitse gemeenten en universiteiten.  

De externe, frisse blik die de studenten meebrengen, gecombineerd met veldonderzoek ter plaatse maakt de voorstellen extra relevant. De presentatie van de resultaten achteraf leidt vaak tot een objectieve en constructieve discussie tussen alle betrokken partijen. De studenten worden ook regelmatig gevraagd om hun presentatie te herhalen op andere momenten, bijvoorbeeld tijdens de bijeenkomst van een lokale vereniging of fietswerkgroep. De visualisaties en ontwerpen mag de stad gebruiken voor verdere opdrachten.  

 Voor de studenten zijn de Freshbrainsworkshops vaak bepalend in hun carrièrekeuze. Na afloop kiezen velen onder hen om zich in hun verdere studies of beroep toe te leggen op fietsmobiliteit