Fietsersbond Nederland ontwikkelde een visie met horizon 2040 voor fietsen in Nederland. Hierbij werd niet enkel aan de huidige fietsers gedacht. Het vertrekpunt is een schets van de wereld in 2040 op basis van trends zoals verstedelijking, klimaatverandering & gezond leven, migratie & vergrijzing, slimme mobiliteit maar ook vervoersarmoede.

Vanuit deze schets wordt een ambitie, een droom geformuleerd met 6 hoofdlijnen:

1° Hiërarchie van weggebruikers: het STOP-principe is leidend

2° Heterogene groep fietsers: de fiets wordt een familie 

3° Focus op aantrekkelijkheid: fietsgeluk voor alle fietsers

4° Drie fietsnetwerken: een traag netwerk, een hoofdnet en een nieuw te ontwikkelen netwerk voor zware en snelle fietsen. Dit laatste netwerk bestaat uit brede “fietsrivieren” met een constante stroom fietsers

5° De fiets als instrument voor een duurzame samenleving: fietsen helpt om maatschappelijke doelstellingen te bereiken wat betreft leefbaarheid, duurzaamheid, gezondheid en bereikbaarheid

6° Een diverse Fietsersbond. Deze hoofdlijn is specifiek voor de organisatie.

Fietsplezier is een rode draad in de fietsdroom : de fiets is een geluksmachine in 2040. Dit vergt aantrekkelijke fietsroutes en infrastructuur – voor fietsers van alle leeftijden en strekkingen – en veiligheid als prioriteit – met minder autoverkeer. 

Dat fietsgeluk komt ook terug wanneer de leefomgeving in 2040 wordt geschetst. Deze is verrassend lokaal en maakt een onderscheid tussen volle steden en het rustig landelijk gebied:

1° Grote steden : Steden zijn gegroeid rond treinstations. Deze stationsomgevingen hebben functies als wonen, werken en ontspanning ingepast, de mobiliteitsstromen zijn er duurzaam gescheiden. De rest van de stad is goed bereikbaar met de fiets. Er zijn niet 2, maar 4 spitsperiodes: de ochtendspits duurt wat langer; de wisselspits rond de middag gaat naar je “middagbaan”; de vroege avondspits voor 20u; de late avondspits na 22u na de avondactiviteit.

2° Middelgrote steden : Pendelaars fietsen via parkachtige lanen naar fietssnelwegen die leiden naar de werkplek in de centrale stad. Daar komen later op de dag recreatieve fietsers bij. Hier vond een belangrijke modal shift plaats van de auto naar de fiets. De snelweg werd er versmald en wordt nu vooral gebruikt voor logistiek.

3° Platteland : de bevolkingskrimp werd aangegrepen om in te zetten op rust, ruimte en recreatie. Het landelijk gebied beschikt over de beste digitale infrastructuur waardoor thuiswerken er de norm is geworden. De dorpskernen en een groot aantal landwegen zijn autoluw of autovrij en landbouwroutes worden gescheiden van fietsroutes. Wie naar de stad gaat, kan comfortabel fieten naar het dichtstbijzijnde ov-knooppunt.

Het basisprincipe van slimme mobiliteit is dat mensen meer gaan bewegen (lopen, wandelen, fietsen) en dat kunnen doen op een veilige manier. Zelfrijdende voertuigen hebben een plaats ingenomen als tussenvorm tussen auto en openbaar massavervoer. Zelfrijdende voertuigen die te veel ruimte innemen of geen stimulans zijn om te bewegen, worden uit (stads)centra geweerd.

De focus van Fietsvisie 2040 ligt sterk op ruimtelijk ordening en infrastructuur in de brede zin. Fietsplezier en fietsgeluk zijn de leidende draad. Digitalisering en data spelen een ondersteunende rol: “Data kan heel nuttig zijn om vraaggestuurd naar netwerken te kijken.”

Fietsen worden verkocht via internet waar je alle onderdelen kan instellen, maar ook lokale winkels hebben hun rol. Servicecontracten staan in voor het onderhoud en fietsdiefstal komt nauwelijk nog voor. 

Op basis van deze toekomstperspectieven wordt een lijst met concrete doelstellingen en ideeën vooropgesteld. In de mate van het mogelijke worden de doelstelling ook gekwantificeerd.

Betrokken partijen

Het initiatief werd genomen door Fietsersbond Nederland. Een uitgebreid traject met vrijwilligers van de Fietsersbond in heel Nederland ging vooraf aan de eindtekst. Een eerste versie werd eind 2018 voorgelegd aan de leden van de Fietsersbond. In februari 2019 werd een tweede versie besproken op de ledenraad alvorens goedgekeurd te worden.

Evaluatie

Momenteel wordt gewerkt aan de implementatie van de verschillende ideeën. Sommige doelstellingen zijn concreet, anderen veel minder. Daarbij wordt vooral vastgesteld dat de ontwikkeling van een derde bovenliggend fietsnetwerk moeilijk verloopt.

De vraag die we ons vandaag in 2021 stellen: op welke manier zou de coronacrisis van 2020 de “Fietsvisie 2040” beïnvloedt hebben?

Een toekomstperspectief is nuttig en een leidraad in de ontwikkeling van het beleid. Fietsvisie 2040 is dan ook een buitengewoon document dat ook in 2021 nog inspireert.

Investering

2020

Totale budget: ongeveer € 15.000 voor organisatie meetings, drukkosten, opmaak, disseminatie
Financiële partners 100%: Fietsersbond.nl deed beroep op Goudappel Coffeng

Initiatiefnemers

Fietsersbond Nederland

Contact

Wim Bot, (inter)nationaal beleidsadviseur Fietsersbond.nl w.bot@fietsersbond.nl 

Locatie

Fietsersbond Nederland