Samenvatting

Kunnen fietsen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Hoewel er geen exacte cijfers bestaan over de fietsvaardigheid van de Vlaamse bevolking, stellen we vast dat een groeiende groep mensen lijdt onder vervoersarmoede. Een schatting gaat uit van 15% van de mensen die door vervoersarmoede moeite hebben om werk te vinden, opleidingen te volgen of aan kwaliteitsvolle zorg en vrije tijd te geraken. De fiets en kunnen fietsen kan voor een groot deel van deze groep dé oplossing zijn om te geraken waar ze moeten zijn. Een fiets is relatief goedkoop, flexibel en toegankelijk. De Fietsschool helpt volwassenen al sinds 2012 om te leren fietsen en zo minder afhankelijk te worden van anderen voor hun verplaatsingen.

Projectomschrijving

De missie van De Fietsschool is eenvoudig: iedereen die wil leren fietsen moet terecht kunnen bij een fietsinitiatief in de buurt. Om dat doel te bereiken bouwden Mobiel 21 en Fietsschool Leuven een strategie uit om in heel Vlaanderen fietsinitiatieven te ondersteunen met een aanbod van fietslessen, train-the-trainers en coaching voor startende Fietsscholen. Daarbij focust De Fietsschool altijd op een laagdrempelig aanbod dat lokaal verankerd is.

De Fietsschool ontwikkelde een totaalaanpak om van niet-fietsers zelfstandige fietsers te maken. Eerst en vooral is er ‘Leren Fietsen’. In 15 lessen geeft De Fietsschool deelnemers de nodige vaardigheden mee om een zelfstandige fietser te worden. Gaandeweg komen daar extra vragen bij zoals: “hoe herstel ik een band?”, “hoe neem ik mijn kinderen veilig mee?” Die leervragen behandelt De Fietsschool in haar workshops ‘Blijven Fietsen’. Alle deelnemers maken deel uit van de fietscommunity die extra oefenkansen aanbiedt via vrijwillige buddy’s of fietsvrienden onder de noemer ‘Samen Fietsen’. Daarnaast organiseert De Fietsschool via haar aanbod ‘Fietsles Geven’ professionele vorming voor kandidaat-lesgevers. Ten slotte zorgt De Fietsschool ook voor meetmethodes met ‘Impact Meten’ en helpt ze deelnemers te zoeken naar een geschikte fiets onder de noemer ‘Mijn Fiets’.

Gemeenten die interesse hebben om een Fietsschool op te starten, vinden alle informatie op www.defietsschool.be. Vanaf april 2022 start De Fietsschool in het kader van de fietsdeal ‘Iedereen op de Fiets’ met een Lerend Netwerk. Iedereen kan gratis registreren op  www.defietsschool.be/iedereen-op-de-fiets. Dankzij het netwerk krijgen leden:

• zicht op ervaren partners om je fietsbeleid mee vorm te geven en te ondersteunen
• een forum om ervaringen te delen, van elkaar te leren en te netwerken met gelijkgestemden
• gratis toegang tot thematische sessies rond oplossingen voor inclusief en toegankelijk fietsgebruik

Betrokken partijen

Een Fietsschool is altijd een verhaal van vele lokale partners. Vaak gaat het om een lokale overheid die een stuk financiert, al dan niet bijgestaan door het lokale middenveld. Voor een lokale overheid past De Fietsschool vaak in haar sport- of diversiteitsbeleid, wat zorgt voor de nodige financiële middelen vanuit dat domein. Maar een Fietsschool ontstaat vaak ook vanuit domeinen als ‘gelijke kansen’ en ‘welzijn’ maar minder vanuit het domein ‘mobiliteit’.

Daarnaast zijn ook de zogenaamde toeleiders erg belangrijk. Organisaties zoals LIGO, OCMW, VDAB, Domo, CVO, … detecteren leervragen en leiden potentiële deelnemers naar De Fietsschool. Vaak kan een Fietsschool ook rekenen op lokale partners die logistiek ondersteunen zoals fietsenmakers, sociale economie-ondernemingen, de lokale politiezone, materiaalsponsors, enz.

Evaluatie

Sinds de start in 2012 leerde Fietsschool Leuven al meer dan 1000 volwassenen fietsen, in heel Vlaanderen is dat een veelvoud. Fietsschool Leuven is pionier op het vlak van impactmeting. Zij meet het effect van de fietslessen op 5 momenten met behulp van diverse instrumenten (inschrijving, profielinterview, voortgangsmonitoring, tevredenheidsbevraging en telefonische nabevraging na 6 maanden). Voor Fietsschool Leuven levert dat de volgende resultaten op:

• Na 1 jaar fietst 62% van de deelnemers nog steeds
• 38% stopt met fietsen omwille van geen toegang tot een geschikte fiets, gezondheidssituatie of work-life balans
• minstens 50% van de deelnemers ervaart grotere autonomie
• 74% onderneemt nieuwe activiteiten.
• minstens 94% van de deelnemers voelt zich algemeen beter, zowel fysiek als mentaal

 Uit de kwalitatieve evaluaties en verhalen van de deelnemers komen nog extra voordelen naar boven:

• een groter gevoel van vrijheid
• een betere integratie en sense of belonging
• toegenomen autonomie en zelfredzaamheid
• meer kansen op tewerkstelling en opleiding
• een betere gezondheid (mentaal en fysiek)

Investering

2021

• Totale budget: 50 000 euro
• Financiële partners:
  • Stad Leuven, Dienst Diversiteit: 70%
  • Mobiel 21 vzw: 30%
• Indeling budget:
  • 70% gaat naar het organiseren van 6 à 7 reeksen van 15 lessen voor volwassenen, 3 reeksen voor OKAN-jongeren en workshops
  • 30% gaat naar omkadering voor deelnemers, vrijwilligers, enz.

Initiatiefnemers

• Stad Leuven, dienst Diversiteit en Mobiel 21

Contact

Jan Christiaens,

• Mobiel 21
• jan.christiaens@mobiel21.be

Locatie

Alle lokale Fietsscholen vind je op www.defietsschool.be