Bakfietsdelen Leuven – Mechelen – Pelt
In 2022 verachtvoudigde de verkoop van bakfietsen in ons land tot bijna 9.585 (De Tijd, 2023). Je ziet ze steeds vaker in het straatbeeld verschijnen. Samen met de opmars van buitenmaatse fietsen zien we ook een aantal Vlaamse steden deelbakfietsen uitrollen op hun grondgebied. Aan een relatief lage kostprijs kan je al een deelbakfiets gebruiken in onder andere Leuven, Mechelen en Pelt. Een deelsysteem met bakfietsen kan de drempel helpen verlagen om ze te leren gebruiken. Naast de klassieke deelfietsaanbieders ontstaan er nieuwe concepten op de markt: deelsteps, elektrische deelfietsen en ook deelbakfietsen. Uit de bevraging van FietsDNA 2022 blijkt dat Vlamingen openstaan voor het concept van deelbakfietsen: 1 op 5 zou hierdoor hun autogebruik zien wijzigen, door een deelbakfiets te gebruiken voor boodschappen, zware spullen of kinderen te vervoeren. (FietsDNA, 2022).
Inspelend op een groeiend fietsgebruik zetten drie lokale besturen in op bakfietsdelen:
- De gemeente Pelt nam het initiatief door ‘Burgerlabs’ te organiseren om na te denken over hoe functioneel fietsen in de gemeente gestimuleerd kan worden. Uit het participatietraject bleek dat de Peltenaren vragende partij zijn om (deel)bakfietsen te gebruiken en zo kennis te maken met dit type fiets. Tijdens die testfase kunnen inwoners en handelaars gratis de bakfietsen testen gedurende 3 weken om gedragsverandering te stimuleren.
- Leuven en Mechelen maken gebruik van het deelplatform Cargoroo. Deze Nederlandse speler – actief in een aantal Nederlandse en Vlaamse – steden beheert en verdeelt deelbakfietsen via hun online app. Leuven heeft een vloot van in totaal 50 deelbakfietsen verspreid in de stad en deelgemeenten. De Stad Mechelen heeft op vandaag 9 deelbakfietsen. Initieel is Mechelen gestart vanuit een particulier bakfietsdeelproject met 2 bakfietsen dat ondersteund werd door Mechelen Klimaatneutraal en nadien verdergezet werd via het Europese project MOBI-MIX.
Kostprijs
Pelt biedt zijn drie deelbakfietsen voorlopig gratis aan. Vorige jaar hebben 28 inwoners en 12 Peltse handelaars er gebruik van gemaakt. Ook dit jaar zijn de familiebakfietsen allemaal uitgeleend.
In Leuven bedraagt de kostprijs om een deelbakfiets te huren 4,80 euro/uur (omgerekend 0,08 cent/minuut). De bakfiets dient na gebruik terug naar de vaste stallingsplaats te worden gebracht (‘back-to-one systeem’ red.). De fiets kan je 20 minuten op voorhand reserveren: daar betaal je 1 euro extra voor. In Mechelen is het systeem gelijkaardig en liggen de prijzen in dezelfde grootorde.
Het deelbakfietssysteem van Cargoroo is in vergelijking met andere fietsdeelsystemen de duurdere optie. De kostprijs weerhoudt gebruikers in Leuven voorlopig niet om de deelbakfietsen te blijven gebruiken. Zo telde in Leuven bij de start van het project in 2020 526 gebruikers, vorig jaar was het aantal unieke gebruikers gestegen tot 1.661. In augustus 2023 staat de teller al op 2.400 gebruikers. Mechelen telde in 2021 279 gebruikers, in 2022 was dat aantal al gestegen tot 695.
Betrokken partijen
De gemeente Pelt heeft voor de uitrol van de deelbakfietsen samengewerkt met Platteland Plus, Landelijke Gilden en Mobiel21. Voor het onderhoud van de vloot werkt Pelt samen met een lokale handelaar. In Leuven werkt Cargoroo samen met Velo vzw als vlootbeheerder van de deelbakfietsen. Ze staan in voor de herstellingen en het onderhoud van de fietsen. De stad Mechelen doet een beroep op het Fietsatelier (Ecoso). Door samen te werken met lokale partners voor het onderhoud en herstellingen van de vloot creëren de deelbakfietssystemen lokale tewerkstelling en draagt het bij aan de lokale (sociale) welvaart.
Leuven onderzoekt ook hoe het particulieren kan activeren om hun eigen bakfiets te delen via platformen zoals CozyWheels of Dégage!.
Evaluatie
In de gemeente Pelt worden gebruikers na de eerste fase bevraagd naar hun bevindingen met de deelbakfiets. Deze waren over het algemeen erg positief en dat bleek ook uit de inschrijvingen: kort na de communicatie waren de bakfietsen voor de volledige periode volzet. De bakfietsen worden daar zowel voor recreatief als functioneel fietsen gebruikt. Ook in Leuven en Mechelen zien ze een toename in het aantal gebruikers. Duidelijke randvoorwaarden om van het deelbakfietsen een succesverhaal te maken zijn de beschikbaarheid en de nabijheid van deelbakfietsen: een voldoende groot vloot is nodig. Daarnaast moet ook de fiets- en stallingsinfrastructuur voorzien worden op niet alleen een toename in dit type fietsen, maar ook op de verschillende groottes in het bakfietsgamma. Verder speelt communicatie een belangrijke rol om het concept bij zoveel mogelijk burgers bekend te maken en hen te enthousiasmeren om het te gebruiken.
Deelbakfietsen zijn vooral een manier om zowel particulieren als ondernemers laagdrempelig te laten proeven van het gebruik van een bakfiets, zonder onmiddellijk de grote aankoopkost te moeten ophoesten. Het is daarnaast ook een handig, duurzaam vervoermiddel en kan het autobezit helpen verminderen.
Investering
Jaar
- Gestart in Leuven met deelbakfietsen in 2020
- Opgestart deelbakfietsproject voor particulieren in Mechelen: 2021
- Testfase in Pelt gestart in 2022
Totale budget
- Info over het subsidiesysteem en investeringskost kan u raadplegen bij de projectverantwoordelijke per lokaal bestuur.
Initiatiefnemers
- Stadsbestuur Leuven
- Stadsbestuur Mechelen
- Gemeentebestuur Pelt
Contact
- Hilke Evenepoel – Projectcoördinator Hoppinpunten (mobipunten) Stad Leuven hilke.evenepoel@leuven.be
- Joris Slootmaeckers – Projectcoördinator Mobiliteit Stad Mechelen, joris.slootmaeckers@mechelen.be
Mie Van Damme – Projectcoördinator Team Mobiliteit Stad Mechelen, mie.vandamme@mechelen.be - Carmen van den Akker – Deskundige Fietsbeleid Gemeente Pelt, carmen.vandenakker@gemeentepelt.be
Extra informatie
Stad Leuven: https://leuven.be/fiets-huren https://www.interregnorthsea.eu/sharedimobihub
Stad Mechelen: https://vlaanderen-circulair.be/nl/doeners-in-vlaanderen/detail-2/stroom en https://www.interreg2seas.eu/en/MOBI-MIX en https://klimaatneutraal.mechelen.be/deelmobiliteit
Gemeente Pelt: https://www.gemeentepelt.be/bakfietsen