Net als de Fietsersbond in Vlaanderen houdt de GRACQ de vinger aan de pols van de fietsvoorzieningen en het lokale fietsbeleid in het Franstalige landsgedeelte. Aan een bevraging in november vorig jaar namen 13.500 fietsers deel. De resultaten zijn ondermaats. Slechts twee van de honderd gerangschikte gemeenten halen het niveau ‘plutôt favorable au vélo’, Marche-en-Famenne en Ottignies.  

De tweejaarlijkse verkiezing van de fietsgemeenten in Vlaanderen, in drie categorieën, is net achter de rug. Veel steden en gemeenten zetten nog steeds grote stappen vooruit op het vlak van fietsvoorzieningen en fietscultuur. Er is nog veel werk aan de winkel, maar in vergelijking met Vlaanderen lopen de Waalse gemeenten flink achterop. Dat blijkt uit de bevraging die de GRACQ, de Franstalige tegenhanger van de Fietsersbond, in het najaar van 2021 organiseerde. Er namen 13.500 fietsers aan deel en dat leverde statistisch betrouwbare informatie op voor honderd van de 262 Waalse gemeenten. Die honderd zijn samen wel goed voor 64 procent van het aantal inwoners in Wallonië.  

Twee voldoendes

De honderd gemeenten werden ondergebracht in een fietsbarometer die acht categorieën telt, van ‘excellent’ tot ‘très défavorable’. Geen enkele gemeente haalt een van de drie hoogste categorieën en scoort meer dan 3,9 op 5. Slechts twee krijgen van de fietsers een beoordeling tussen 3,5 en 3,9 op 5. Daarmee zijn Marche-en-Famenne en Ottignies ‘plutôt favorables’ voor fietsers. Veertien gemeenten krijgen het label ‘moyennement favorable’, vijftig ‘plutôt défavorable’, 32 ‘défavorable’ en twee ‘très défavorable’. Gemiddeld scoren de Waalse gemeenten 2,8 op 5. 

Prioriteiten

Slechts zes procent van de bevraagden vindt de fietsomstandigheden in hun gemeente goed tot zeer goed, van meer dan de helft is het oordeel slecht tot zeer slecht. De verschillen in quotering tussen occasionele en regelmatige fietsers, en tussen mannen en vrouwen zijn klein. Gevraagd naar hun prioriteiten plaatsen de fietsers een ononderbroken en veilig fietsnetwerk op één (83 procent) gevolgd door een goed onderhouden netwerk (58 procent) en snelle en directe fietsverbindingen (46 procent). Ongeveer een derde vermeldt veilige en overdekte fietsenstallingen, evenveel vragen een snelheidsbeperking van het gemotoriseerd verkeer.  

Veiligheid en comfort

De verkeersveiligheid voor fietsers is een groot probleem en haalt slechts 2,67 op vijf. 91 procent van de bevraagden vindt het gevaarlijk voor ouderen of kinderen om zich met de fiets te verplaatsen. Grote verbindingswegen, kruispunten en rotondes zijn de grootste obstakels. Enkel residentiële straten halen een voldoende. Volgens 71 procent van de fietsers is veilig fietsen naar een buurgemeente niet mogelijk. Voor 59 procent is het scheiden van fietsers en gemotoriseerd verkeer cruciaal, 93 procent vindt het veeleer belangrijk. Het fietscomfort krijgt met 2,82 op vijf evenmin een goede score, aanleg en onderhoud laten flink te wensen over. De lokale besturen kunnen voor de fietsers veel beter doen. Drie kwart is van mening dat zijn bestuur weinig tot niets doet voor de fiets. Op klachten en verzuchtingen komt slechts zeer zelden een reactie. Een laatste pijnpunt is het ontbreken van comfortabele en veilige fietsenstallingen. Dat zet een rem op het gebruik van de fiets, want fietsendiefstal is een veel voorkomend probleem. 

Wie fietst

De meeste respondenten zijn niet alleen fietsers. Negen op de tien bevraagden hebben ook een gemotoriseerd voertuig. Vijftien procent gebruikt de trein, elf procent bus, tram of metro. De gewone fiets ligt voorlopig nog voor op de elektrische fiets, al is die aan een forse inhaalbeweging bezig. Het bezit of gebruik van een cargofiets is in vergelijking met Vlaanderen marginaal.  

Alles moet beter

Het rapport van de GRACQ schetst een behoorlijk ontluisterend beeld. Er zijn geen fietskampioenen onder de Waalse gemeenten. In Frankrijk, dat dezelfde barometer gebruikt, zijn die er wel. De eerste Waalse gemeente zou in de Franse rangschikking pas op plaats 140 opduiken. En een vergelijking met Vlaanderen of Nederland wil de GRACQ helemaal niet maken. De weg is nog zeer lang, alles moet beter: de infrastructuur, het comfort, de fietsenstallingen, de strijd tegen diefstal … en zeker ook het lokale beleid.