Verbeteren van fietsveiligheid- en comfort in Malle
Een gesprek met Sanne Van Looy, burgemeester Malle
Voor Malle met haar vele scholen is de fietsveiligheid van kinderen en jongeren een topprioriteit. De gemeente heeft een schoolroutekaart uitgetekend met de veilige fietswegen voor leerlingen. Op de gevaarlijke punten zet ze gemachtigd opzichters in. ‘Dat is een hecht team van twaalf geëngageerde inwoners die ’s morgens, in de namiddag en op woensdagmiddag de veiligheid van de leerlingen garanderen op enkele specifieke, lastige punten langs de schoolroutes. Die mensen staan op de loonlijst van de gemeente,’ zegt burgemeester Sanne Van Looy.
Malle is een gemeente in de Antwerpse Kempen en telt een kleine 16.000 inwoners. Ze bestaat uit twee volwaardige kernen, Oost- en Westmalle. Sanne Van Looy is er sinds 1 januari 2022 burgemeester, voordien was ze drie jaar schepen van mobiliteit. ‘We zijn een echte scholengemeente, met zes secundaire scholen en zes basisscholen. Heel wat kinderen en jongeren uit de buurgemeenten lopen hier school. Tegelijkertijd wordt ons grondgebied door tal van gewestwegen doorkruist en die hebben niet allemaal goede fietsvoorzieningen. Terwijl we wachten op de heraanleg van het fietspad, dat onder de bevoegdheid van het Vlaams Gewest valt, raden we fietsers alleen maar aan om de weg te mijden. De Antwerpsesteenweg naar de Zoerselse deelgemeente Sint-Antonius is het slechtste voorbeeld. Daar is er enkel een zeer smal, aanliggend fietsstrookje, we zijn al jaren vragende partij om er iets aan te doen.’
Veilige schoolfietsroutes
Tijdens deze bestuursperiode heeft de gemeente twee fietspaden in de buurt van scholen vernieuwd en een volledig nieuw fietspad aangelegd. En er staan nog nieuwe fietspaden op de planning. Investeren in infrastructuur is een werk van lange adem.
voor de schoolgaande jeugd heeft de gemeente een fietsroutekaart uitgewerkt
Ook andere, kleinere maatregelen kunnen de fietsveiligheid verbeteren en het fietscomfort verbeteren. Specifiek voor de schoolgaande jeugd heeft de gemeente een fietsroutekaart uitgewerkt in samenwerking met Mobiel 21. Ze geeft een duidelijk beeld van de veilige schoolfietsroutes, de fietsstraten, de veilige fietspaden en de beveiligde oversteekplaatsen maar ze brengt ook de gevaarlijke en te mijden wegen in kaart en de plekken en wegen waar fietsers zeer aandachtig moeten zijn. ‘We verdelen de kaart bij het begin van het schooljaar onder de scholen die ze aan de leerlingen en hun ouders bezorgen. Ik ben er best wel trots op, de ouders en hun kinderen zijn er zeer tevreden over,’ zegt burgemeester Van Looy.
De groep van twaalf
Op de schoolroutekaart zijn ook de plekken aangeduid waar gemachtigd opzichters ’s morgens en in de namiddag het woon-schoolverkeer in veilige banen leiden. Vlak aan de schoolpoort nemen medewerkers van de school die taak op, verder weg zijn het geëngageerde en vaak gepensioneerde inwoners die zich willen inzetten voor het algemeen belang. Sanne Van Looy: ‘We hebben een hechte groep van twaalf mensen die elke morgen en elke middag op post staan om de fietsende en stappende kinderen veilig naar school en terug naar huis te loodsen. Dat vraagt best wel een groot engagement want ze zijn toch twee keer per dag drie kwartier ter plaatse. Maar ze doen het zeer graag, want slechts zeer zelden geeft er iemand verstek en moeten we een tijdelijke vervanger zoeken.’
Erkennen en verwennen
Malle slaagt er dus in om de gemachtigd opzichters te vinden en te houden waar heel wat andere gemeenten tevergeefs naar op zoek zijn. Burgemeester Van Looy zoekt een verklaring. ‘Het gemeenschapsgevoel in onze kleine gemeente is nog groot, het algemeen belang betekent nog iets. Onze gemachtigd opzichters staan ook op de loonlijst van de gemeente, ze verdienen een cent bij. We leggen hen ook in de watten. Ze zijn erbij op het gemeentelijke personeelsfeest, ze krijgen de geschenkjes die onze andere medewerkers bij gelegenheid krijgen. We hebben ook drie keer per jaar een overleg om de werking te evalueren en zaken bij te sturen. Daar is telkens ook de politie bij aanwezig. Dat is zeer belangrijk voor de erkenning van hun werk. Gemachtigd opzichters krijgen al eens te maken met verkeersagressie, dan kunnen ze hun verhaal en ervaringen kwijt aan de politie.’ De gemachtigd opzichters vormen een hechte groep die er regelmatig samen op uit trekt of in groep aan activiteiten in de gemeente deelneemt.
Aan de schoolpoort
Ziet de burgemeester die inspanningen ook weerspiegeld in de cijfers van de fietsende kinderen en jongeren? ‘Dat is een moeilijke vraag. Het lijkt me vanzelfsprekend dat we minder ongevallen hebben als leerlingen de meest veilige fietswegen nemen en als we op de moeilijke punten gemachtigd opzichters inzetten. Daarvoor heb ik geen cijfers nodig.
Ik merk ook dat die maatregelen een positieve impact hebben op de bereidheid van ouders om hun kind naar school te laten stappen of fietsen.
Ik merk ook dat die maatregelen een positieve impact hebben op de bereidheid van ouders om hun kind naar school te laten stappen of fietsen. Een werkpunt is de veiligheid ter hoogte van de schoolpoorten zelf. Auto’s kunnen vaak nog vlakbij de school parkeren, er rijden autobussen door de straat. Voor ouders en hun kinderen is dat toch een drempel om te fietsen of te stappen. Voor alternatieve parkeer- en halteplaatsen voor de auto’s en de bussen is het vaak wachten op een ontwikkelaar die in de buurt een initiatief neemt en waar wij kunnen bij aansluiten. De ruimte in onze twee centra is nu eenmaal zeer beperkt. We proberen telkens een schakel aan te pakken als zich een opportuniteit aandient. Zo zullen we binnenkort in de Slachterijstraat een veilig fietspad aanleggen.’ De schoolomgevingen zijn ondergebracht in een variabele zone 30. In het nieuwe mobiliteitsplan dat in opmaak is, wordt overwogen om naar vaste zones 30 te gaan aan de scholen. Van een algemene zone 30 in de hele bebouwde kom is de burgemeester geen voorstander, tenzij dat gepaard gaat met een infrastructuuraanpassing. ‘Als we ergens een zone 30 invoeren, willen we meteen ook het wegbeeld aanpassen. Overal gewoon maar een bordje plaatsen, haalt niets uit. Daar houden te weinig mensen zich aan. Ik ben tegen de veritalianisering van de wegcode waarbij – zoals het Italiaanse cliché – verkeersborden meer dienen als sierstukken dan als aanwijzingen voor verkeersdeelnemers hoe ze de weg kunnen en mogen gebruiken. ’