Way Too Much: zonder vrees of blaam op de fiets door Brussel
Samenvatting
Het onveiligheidsgevoel op de fiets halveert na een opleiding gevolgd door een oefenperiode. Dat blijkt uit de studie Way Too Much, uitgevoerd door Pro Velo en Mobiel 21 in opdracht van Brussel Mobiliteit, bij meer dan 200 fietsers. De studie onderzoekt de verkeersveiligheid van fietsers in Brussel op basis van hun risicoperceptie, en gaat na welke impact een opleiding heeft op hun onveiligheidsgevoel.
Projectomschrijving
De theoretische en praktische opleiding van Pro Velo richt zich onder meer op de plaats die fietsers moeten innemen op de weg, een goede kennis van de verkeersborden en voorrangsregels, wegsituaties herkennen die risico’s inhouden voor fietsers en een geschikte route kiezen. Uit de studie blijkt dat een dergelijke opleiding een zeer positief effect heeft: enerzijds neemt de angst en stress met ongeveer de helft af bij beginnende fietsers, en anderzijds vinden zes keer zoveel beginnende fietsers het zelfs leuk om in Brussel te fietsen. Zelfs bij de meer ervaren fietsers is het effect aanzienlijk: slechts 40% van hen vindt nu dat fietsen in Brussel “niet gemakkelijk” is, tegenover 66% vóór de opleiding. Deze boost in het vertrouwen heeft een positieve invloed op de modal shift, want maar liefst 65% van de beginnende fietsers geeft aan dat ze na de opleiding veel vaker op de fiets springen. We weten dat het onveiligheidsgevoel [1] een van de belangrijkste obstakels is meer mensen in het zadel te krijgen, maar een opleiding kan het aantal fietsers in Brussel aanzienlijk doen toenemen.
[1] 54% van de nieuwe fietsers geeft aan dat het onveiligheidsgevoel in het verkeer een obstakel is om niet in het zadel te springen (VROUWEN OP DE FIETS IN DE STRATEN VAN BRUSSEL – Pro Velo 2019)
De vijf gevaarlijkste situaties volgens de deelnemers:
Uit de studie blijkt dat fietsers, ongeacht hun ervaring, dezelfde situaties erg gevaarlijk vinden:
- Links afslaan op een groot kruispunt;
- Auto’s links inhalen die voor een verkeerslicht stilstaan;
- Een helling afrijden op wegen met tramsporen;
- In een straat met beperkt eenrichtingsverkeer rijden;
- Invoegen op een weg zonder fietspad wanneer het fietspad plots ophoudt.
Het onveiligheidsgevoel wordt vooral veroorzaakt door de verkeersdichtheid, het (gebrek aan) respect voor voorrang, het verkeer op een gedeelde weg en de onduidelijkheid op bepaalde routes: geen markering, bewegwijzering of fietspaden.
Betrokken partijen
Voor de enquête werden 210 deelnemers – met en zonder ervaring – in een eerste fase ondervraagd over 16 situaties die algemeen als gevaarlijk worden beschouwd. Nadien kregen de deelnemers een theoretische en praktische opleiding van Pro Velo om de nodige vaardigheden te verwerven om veilig in Brussel te fietsen en meer zelfvertrouwen te krijgen in het verkeer. Zes weken na de opleiding werden 85 van hen opnieuw ondervraagd om de impact van de opleiding op hun perceptie van gevaar en stress in het verkeer te evalueren.
Evaluatie
Op grond van de resultaten bevelen Pro Velo en Mobiel 21 aan om:
- Te blijven investeren in opleidingen voor volwassenen om de modal shift te bevorderen en het onveiligheidsgevoel van fietsers te verminderen.
- Sensibiliseringscampagnes uit te rollen over de voorrangsregels voor fietsers om wederzijds respect en aangepast gedrag aan te moedigen.
- De gewestelijke fietsroutes in de kijker te zetten, waardoor fietsers behoorlijk wat stressvolle situaties, zoals druk en snel autoverkeer, kunnen vermijden.
- Een degelijke infrastructuur te ontwikkelen, in het bijzonder op grote kruispunten, die zowel voor beginnende als ervaren fietsers een echte hinderpaal vormen om op de fiets te springen.
- De voorrang op wegen beter te reguleren, de autodruk te beperken en de snelheidsverschillen tussen de weggebruikers te verminderen om gemengd verkeer aan te moedigen waar het niet mogelijk is fietspaden aan te leggen.