Vélonderweg stimuleert pendelaars om vaker de fiets te nemen door veilige, groene en samenhangende fietsroutes te ontwikkelen richting belangrijke bestemmingen voor woon-werkverkeer. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen vaker en consequenter de fiets gebruiken wanneer hun traject van goede kwaliteit is. Dat betekent niet alleen dat de route door een aantrekkelijke en rustige omgeving loopt, maar ook dat de infrastructuur zelf het fietsen comfortabel en aangenaam maakt.

Om die routes te realiseren, volgt Vélonderweg een tweestapsaanpak. Eerst worden mogelijke fietsverbindingen in kaart gebracht en geanalyseerd, gevolgd door een gefundeerde keuze en de uitwerking van richtlijnen en inspirerende praktijkvoorbeelden. Deze kwalitatieve fietsroutes dragen bij aan een veiliger, aantrekkelijker en efficiënter functioneel fietsnetwerk, wat zowel pendelaars als recreatieve fietsers ten goede komt.

Vanaf 2026 wordt deze kennis breed verspreid via een thematische fiche in het nieuwe Vademecum Fietsvoorzieningen.

Analyse en ontwerp

Er werden vier proefprojecten geselecteerd met van oudsher veel fietspendelaars. Zij zijn gebaat bij nieuwe, aangename woon-werkroutes. De projecten waren divers van insteek:

• De hoofdzetel van ziekenfonds Helan in Gent, vlakbij een groot openbaarvervoerknooppunt (station Gent-Sint-Pieters)

• Het VITAZ-ziekenhuis in het centrum van Sint-Niklaas

• Twee sites van de zorgcampus Sint-Alexianen in Tienen: één in het centrum van Tienen en één in het landelijke dorpscentrum van Goetsenhoven

Een GIS-rekenmodel berekent welke routes het meest aantrekkelijk zijn voor fietsers tijdens hun woon-werktraject. Groene en belevingsparameters die vooraf zijn bepaald, samen met input van de lokale Fietsersbond, bepalen welke routesegmenten aangepakt moeten worden om de ervaring van fietspendelaars te verbeteren. De meest prioritaire wegsegmenten krijgen dan een ontwerp volgens de principes van natuurtechnische inrichting en ecoversterking. De nieuwe wegsegmenten worden vervolgens uitgetest door een klankbordgroep van medewerkers van de proefprojecten. Hun suggesties zorgen ervoor dat het GIS-rekenmodel wordt geoptimaliseerd. Finaal krijgen werkgevers de ideale woon-werkfietsroute voor hun fietsende medewerkers.

Richtlijnen en praktijkvoorbeelden

De ontwikkelde ontwerprichtlijnen worden, met input van een klankbordgroep, verfijnd en gedocumenteerd in een praktische handleiding voor planners en besluitvormers, met richtlijnen en praktijkvoorbeelden. Dit gebeurt (deels) parallel met het werk op de testlocaties. Deze leidraad biedt concrete handvaten om de belevingswaarde van functionele fietsroutes te vergroten. Het gaat om ecologische versterking van fietsinfrastructuur door het opkrikken van natuurkwaliteit bij bestaande infrastructuur en het inschakelen van trage wegen in het functioneel fietsnetwerk. De klankbordgroep zorgt voor terreinkennis en ervaringen die ingezet worden om een volwaardige fiche te integreren in het nieuwe Vademecum Fietsvoorzieningen, dat zou gepubliceerd worden in 2026. Hoe meer ontwerpers en besluitvormers mee aan de brainstorm- en tekentafel kruipen, hoe meer groene belevingstrajecten er zullen volgen en hoe sneller er een mental shift kan komen bij pendelende medewerkers.

Meer weten?

• Volg het webinar Vélonderweg van Fietsberaad Vlaanderen en Trage Wegen vzw (in oktober: datum volgt snel) waarin projectervaringen worden gedeeld en lokale besturen of werkgevers meteen aan de slag kunnen.
• Bekijk vanaf augustus een filmpje met de belangrijkste elementen uit spoor 1.
• Laat je inspireren door goede praktijkvoorbeelden
  • Fietsen op trage wegen in Kaprijke
  • Fietsen op trage wegen in Sombeke

Vélonderweg is een project van Trage Wegen vzw in samenwerking met Fietsberaad Vlaanderen en Fietsersbond en met de steun van FOD Mobiliteit – Cycling to work.