Samenvatting

Als eerste lokaal bestuur in Vlaanderen ontving Zwijndrecht het ‘Golden Cycle Friendly Employer’ (CFE)-label. Een uitzonderlijke erkenning die het kreeg van de Europese Fietsfederatie (ECF) in samenwerking met de Fietsersbond. Het gouden certificaat wordt enkel uitgereikt aan werkgevers die volop investeren in fietsbeleid, als beloning voor hun geleverde inspanningen en de mooie resultaten daarvan.

Projectbeschrijving

Zwijndrecht kon als eerste lokaal bestuur met de hoogste onderscheiding gaan lopen. Dat is het resultaat van jarenlange inspanningen en doorgedreven investeringen van het gemeentebestuur. Geruggesteund door de tomeloze inzet en bakken expertise van de mobiliteitsdienst kon Zwijndrecht het gouden certificaat behalen. De Cycle Friendly Employer-certificaten zijn een initiatief van de Europese Fietsfederatie (ECF). Het was een teaminspanning en de inspanningen hebben duidelijk hun vruchten afgeworpen. Het fietsgebruik is spectaculair gestegen: 55% van de 250 medewerkers fietst dagelijks naar het werk. Ter vergelijking: in Vlaanderen is dat gemiddeld 33%. Tijdens dienstverplaatsingen en bij de technische dienst zien ze in Zwijndrecht ook een toename van het fietsgebruik. Dat bewijst dat op lange termijn kiezen voor de fiets en durven beslissingen nemen, samen met sensibilisatie en communicatie, de nodige resultaten oplevert.

Het ontvangen van het gouden label bevestigt nog eens de bijzondere inzet van de gemeente in haar mobiliteitskeuzes voor medewerkers. Het lokaal bestuur bewijst hiermee dat visie en de wil om woorden om te zetten in daden een positieve impact hebben op de shift naar meer duurzame fietsverplaatsingen. Het gemeentepersoneel is een belangrijke ambassadeur van het fietsbeleid dat de gemeente wil uitdragen. Hen overtuigen is een belangrijke eerste stap in het overtuigen van inwoners. Een mooi voorbeeld van het principe ‘lead by example’.

Naast het stimuleren van medewerkers om de fiets te gebruiken, is Zwijndrecht al jaren actief bezig met de uitbouw van uitstekende fietsinfrastructuur. Hoewel infrastructuur niet werd opgenomen in de beoordeling van de Fietsersbond, valt wel op te merken dat er een sterk ontwikkeld mobiliteitsbeleid is uitgerold, met het Fietsparkeerplan als een van de speerpunten. Zo ontwikkelde de gemeente onder andere zelf een innovatieve mobiele fietsparkeervoorziening voor evenementen en bouwde ze een modelfietsenstalling voor het personeel. Naast het aanmoedigen van medewerkers om vaker te fietsen, stimuleert de gemeente ook actief lokale bedrijven om hun infrastructuur fietsvriendelijker te maken. Op die manier willen ze nog meer mensen op de fiets krijgen. Zo kunnen bedrijven gratis advies aanvragen voor fietsparkeervoorzieningen op hun terrein.

Betrokken partijen

De Cycle Friendly Employer-certificaten zijn een initiatief van de Europese Fietsfederatie (ECF). Het is een Europese erkenning voor fietsvriendelijke bedrijven en organisaties. Deze labels worden uitgereikt in 16 Europese landen. Ze erkennen officieel de inspanningen van werkgevers om meer medewerkers naar het werk te laten fietsen en geven maximale zichtbaarheid naar de buitenwereld. Met het certificaat kunnen bedrijven die zich als duurzame werkgever in de kijker willen zetten zich bovendien onderscheiden, en je krijgt er gratis gezonde werknemers bovenop. De Fietsersbond is aangesteld om de certificatie uit te voeren. Een onafhankelijke beoordeling door een expert van de Fietsersbond toetst de Europees vastgelegde criteria voor fietsvriendelijke ondernemingen aan het bedrijf of de organisatie.

Het proces van de certificatie kent een vast verloop. Eerst wordt gevraagd om de zelfevaluatie (op papier of online) in te vullen. Daarna wordt deze samen met de werkgever besproken. Naargelang het resultaat en de wens om te verbeteren, wordt er advies gegeven om nog aanpassingen te doen. Op basis daarvan wordt de datum voor de audit vastgelegd. Dat is het moment waarop aan de hand van documenten en foto’s wordt bekeken hoe en in welke mate aan de criteria wordt voldaan. Daarna volgen een rapport, een certificaat en een uitreikingsmoment. Naargelang het niveau van de fietsvriendelijkheid van een organisatie ontvangt deze een gouden, zilveren of bronzen certificaat.

Evaluatie

Het was voor Zwijndrecht een ideale opportuniteit om op een objectieve manier de lopende initiatieven te analyseren. Daarnaast was het voor hen ook een kans om zichzelf als aantrekkelijke werkgever in de kijker te zetten. Ze proberen daarin, naast financiële incentives, nabijheid en een mooie work-lifebalans, ook het verschil te maken in de keuze en het faciliteren van duurzame vervoersmodi voor personeel. Zwijndrecht wil daarbij een voorbeeldfunctie innemen door bijvoorbeeld een zeer uitgeruste fietsenstalling voor personeel te voorzien, douches met handdoeken en washandjes ter beschikking te stellen voor fietsers, deelfietsen als dienstfiets in te zetten, enzovoort (het volledige rapport kan opgevraagd worden bij de Fietsersbond). Het verhaal van het ECF-certificaat past ook mooi in het gemeentelijke mobiliteitsbeleid en de inspanningen die daarvoor worden gedaan. Ook op beleidsmatig vlak heeft Zwijndrecht duidelijke doelstellingen rond modal shift voor ogen. Het ziet groeikansen om verhoudingsgewijs het autogebruik af te bouwen en het autobezit te laten dalen. De gemeente en haar personeel geven met het certificaat alvast het goede voorbeeld.

De ambitie van de stad was om goud te behalen, en daarin zijn ze mooi geslaagd. Sinds 1 januari 2025 zijn de gemeenten Beveren, Kruibeke en Zwijndrecht gefuseerd. Het gouden certificaat van Zwijndrecht vormt een ideale basis om verdere inspanningen en initiatieven aan te koppelen. Het kan een maatstaf bieden voor de volgende bestuursploeg in de fusiegemeente. Voor andere gemeenten kan het een bron van inspiratie zijn om na te denken over hoe ze zich als aantrekkelijke, duurzame en flexibele werkgever in de markt willen positioneren en tegelijkertijd hun modal shift-doelstellingen nastreven.

Investering

2024

Initiatiefnemers

• Gemeentebestuur Zwijndrecht, dienst Mobiliteit
• Fietsersbond

Contact

Eddy Vaes

• Fietsersbond
• eddy.vaes@fietsersbond.be

Zwijndrecht

• info@gemeentebkz.be
• Tel.: 03 750 15 11

Locatie

Zwijndrecht

Foto: Lieven Jacobs