Data for All: samenwerken rond mobiliteitsdata in Kortrijk
Samenvatting
Data is tegenwoordig overal aanwezig, ook bij steden en gemeenten. In 2022 stapte stad Kortrijk mee in het Interreg North Sea-project. Samen met streekontwikkelaar Leiedal en Hogeschool VIVES werkt de stad aan een data-ecosysteem waarin mobiliteitsdata van verschillende overheidslagen op het grondgebied Kortrijk en de omliggende regio worden gebundeld en gevisualiseerd. Voor de mobiliteitsdiensten van gemeenten is dit een handige tool die diepgaande inzichten in mobiliteit biedt. Deze inzichten worden gebruikt om het mobiliteitsbeleid te onderbouwen met verkeersdata.
Projectbeschrijving
Data for All is een samenwerkingsverband van 19 partners uit 7 landen rond de Noordzee. Het project wordt gefinancierd met Europese middelen via het Interreg North Sea Programma, dat samenwerking rond duurzame projecten stimuleert. Met deze financiering worden lokale en regionale overheden ondersteund in het gebruik van data om een betere dienstverlening aan burgers te realiseren.
Voor België werd een regionaal pilootproject opgestart in Zuid-West-Vlaanderen. Intercommunale Leiedal, stad Kortrijk, en VIVES Hogeschool werken daarin samen aan het verzamelen van kwalitatieve mobiliteitsdata binnen een regionaal dataplatform. De keuze om rond mobiliteit te werken kwam voort uit een behoeftebevraging bij andere gemeenten in de regio. Daaruit bleek dat veel gemeenten vergelijkbare noden hadden op het vlak van mobiliteitsdata. Hoewel gemeenten vaak over een grote hoeveelheid gegevens beschikken, worden deze data via verschillende instanties en systemen verzameld en in afzonderlijke softwarepakketten opgeslagen. Dit maakt analyse complex. Bovendien was er een tekort aan gegevens rond thema’s zoals parkeren, fietsers en verkeersdrukte. De behoefte aan een tool om mobiliteitsbeleid te monitoren en om evaluaties en analyses efficiënter uit te voeren, werd daardoor steeds duidelijker.
Het project richt zich ook op het aanpakken van ethische uitdagingen, zoals het waarborgen van privacy en het eigenaarschap van data. Transparantie richting burgers staat hierbij centraal. Data for All streeft ernaar om betere, datagedreven beleidsbeslissingen mogelijk te maken en een gebruiksvriendelijke dienstverlening te bieden aan zowel burgers als lokale overheden. Het ultieme doel is om de analyse en het gebruik van data binnen lokale besturen naar een hoger niveau te tillen.
Betrokken partijen en participatie
Via een proof of concept (POC) is het de bedoeling om alles technisch op punt te zetten. Op technisch vlak willen de projectpartners met de ontwikkeling van het dashboard het beste van twee werelden combineren. Het dashboard zal interactieve kaarten met ruimtelijke basisinformatie (Geoloket) combineren met de functionaliteiten en analysemogelijkheden van Power BI.
Het Geoloket is sterk in geografische informatie, terwijl Power BI beter is in analyse, maar minder geschikt voor het verwerken van geografische gegevens. Door een koppeling te maken tussen beide systemen en de data-uitwisseling te stroomlijnen, wordt het voor steden en gemeenten eenvoudiger om verkeersstromen te optimaliseren, de impact van maatregelen beter te voorspellen en bestaande of nieuwe infrastructuur te inventariseren en beheren.
Een van de concrete aspecten die tijdens het uitwerken van het project werd onderzocht, is de ontwikkeling van een permanent meetnet voor het grondgebied van de stad en regio. Om een dergelijk meetnet te realiseren dat continu gegevens verzamelt, zouden gemeenten kunnen investeren in meetsensoren die specifiek fietsers tellen, verspreid over het volledige grondgebied. Dit blijkt echter budgettair niet haalbaar.
Daarom wordt gezocht naar een oplossing waarbij bestaande (radar- of andere) toestellen ook fietsers kunnen detecteren en tellen. Er wordt onderzocht of de gegevens die deze apparaten leveren voldoende accuraat zijn voor gebruik. Op die manier kan het gebruik van verschillende meettoestellen beter worden gestroomlijnd en de efficiëntie van de metingen verhoogd.
Evaluatie
Het project loopt nog steeds en wordt afgerond tegen eind 2025. Daarom zijn er vanuit het consortium nog geen definitieve resultaten gedeeld. Wel heeft het project Data for All geleid tot een aanzienlijke groei in de datamaturiteit binnen de ambtelijke diensten van onder meer het team Mobiliteit en andere diensten van stad Kortrijk. Door alle beschikbare data en bijbehorende bronnen te visualiseren, wordt een denkoefening gestimuleerd: hoe kan al deze informatie correct ontsloten worden? De efficiëntiewinsten die het dashboard biedt, zijn talrijk. Het aantal stappen om de juiste informatie te raadplegen of op te vragen, wordt aanzienlijk verminderd, wat leidt tot een verhoogde efficiëntie en een aanzienlijke tijdswinst voor ambtelijke diensten bij uiteenlopende vragen of projecten.
Met het dashboard kan data worden geanalyseerd op zowel lokaal niveau, zoals met Telramen of telslangen, als op regionaal niveau, bijvoorbeeld met data van het provinciebedrijf Westtoer. Door deze data te delen met alle betrokken partijen ontstaan nieuwe samenwerkingsvoordelen en inzichten in mobiliteitsgegevens op macroniveau. Het uitrollen van de eerste proof of concept naar andere gemeenten in de regio zal daar vergelijkbare voordelen opleveren.
Op termijn is het wenselijk dat meet- en telmethoden meer uniform worden. Dit maakt het eenvoudiger om opeenvolgende metingen op dezelfde locaties te vergelijken. Het project heeft bijgedragen aan een professionelere datastroom en meer datahygiëne, wat zorgt voor snellere werkprocessen en betere dienstverlening. Het blijft echter cruciaal om duidelijke afspraken te maken met leveranciers en de betrokken mobiliteitsdiensten, zodat data correct wordt opgeslagen, benoemd en automatisch opgehaald.
De Dienst Mobiliteit Kortrijk is zeer tevreden over het platform en is het volop verder aan het testen. Na afloop van het Interreg-project zal stad Kortrijk het dashboard verder blijven ontwikkelen. Nieuwe inzichten die ontstaan uit het gebruik en de doorontwikkeling van het platform maken van dit project een continu verbeterproces. Dankzij de opgedane kennis en ervaring wordt meer data-uitwisseling en kennisdeling tussen gemeenten mogelijk gemaakt.
Uiteindelijk zal het project evolueren naar een visualisatie van alle regionale teldata. Dit kan het gesprek vergemakkelijken over het organiseren van metingen over de grenzen van gemeenten heen, omdat mobiliteit niet stopt bij een gemeentegrens.
Investering
oktober 2022 – eind 2025
- Totale budget: € 5.604.109
Subsidies Interreg North Sea: € 3.362.466
Initiatiefnemers
- Intercommunale Leiedal (Projectleider)
- Stadsbestuur Kortrijk
- Hogeschool VIVES
- Verschillende EU-partners in Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Noorwegen en Zweden
Contact
Jeroen Vanhoorne
- Stad Kortrijk – Team Mobiliteit
- Fietsambtenaar
- jeroen.vanhoorne@kortrijk.be
- 056 27 83 35
Simon Stock
- Stad Kortrijk – Team IT projecten en data
- Projectleider data
- simon.stock@kortrijk.be
- 0473 88 91 11