Deinze, fietsparel aan de Leie


Deinze zet de fiets nog steeds op de eerste plaats. Na 2015 en 2018 wordt Deinze ook in 2020 fietsstad. Deinze heeft de ambitie om barrières voor fietsers te overwinnen. Met fietsbruggen en fietstunnels werd dat de voorbije 3 jaar ook in de praktijk gebracht.

Deinze legde de lat voor zichzelf hoog. Het wil de beste fietsstad van België te worden. Met één concrete droom: de fiets als eerste keuze voor alle functionele verplaatsingen tot 15 kilometer. Zo wil de stad het aantal verkeersongevallen en verkeersslachtoffers terugdringen en de verkeersleefbaarheid verbeteren.

Beleidsmatig krijgt de fiets in het strategisch meerjarenplan een belangrijke plek. In maar liefst 12 van de 17 strategische doelstellingen wordt de relatie met de fiets gelegd. In haar mobiliteitsplan zet de stad voornamelijk in op het doorbreken van fietsbarrières. Drukke wegen en spoor- of waterwegen wil de stad met de aanleg van fietsbruggen en -tunnels vlot oversteekbaar maken. De stad zoekt daarvoor maximaal naar samenwerking. Zo financierde en bouwde Infrabel over de Leie een fietsbrug naast de spoorbrug langs het traject Deinze – De Panne. Dit zorgt voor een rechtstreekse, veilige fietsroute richting centrum voor de deelgemeenten Wontergem, Grammene en Gottem. De stad staat voor dit project in voor de aanleg van fietswegen van en naar de brug.

In het stadscentrum is de bouw van de fiets- en voetgangersbrug over de Leie ter hoogte van de Brielpoortparking volop aan de gang. Deze beweegbare brug verbindt de grootste gratis randparking van de stad met het winkelcentrum en zorgt ervoor dat verschillende bestemmingen zoals het museum, het Leietheater en de Brielpoort veiliger en vlotter met de fiets bereikt kunnen worden. De investering wordt ondersteund door de Vlaamse Waterweg.

Infrabel voert een beleid waar ze alle spoorwegovergangen willen sluiten. Deinze nam proactief met Infrabel contact op en samen beslisten ze in de plaats van de afgeschafte overwegen in de Tonnestraat en Karmstraat fietstunnels te voorzien. Een mooi voorbeeld van het beleid van de stad dat maximaal inzet op het wegwerken van barrières voor fietsers.

Nog in 2020 zal er in Deinze gestart worden met de bouw van twee bijkomende fietsbruggen. Zo heeft Deinze aan de projectontwikkelaar van het project Leiebrug opgelegd om een fietsbrug over de Martinusvijver (een oude Leiearm) aan te leggen. Ook komt er een fietsverbinding dwars door het gebouw. Dit zorgt ervoor dat de route van fietsers die uit de deelgemeente Petegem komen korter, rechtlijniger en leesbaarder wordt.

Deinze zet samen met de provincie Oost-Vlaanderen volop in op de verdere aanleg van fietssnelweg F7. Het pronkstuk van deze fietssnelweg is de fietsersbrug over gewestweg Volhardingslaan. De start van deze werken is voorzien op korte termijn.

Naast de aanleg van fietsbruggen en -tunnels investeerde de stad de afgelopen twee jaar ook in nieuwe of sterk opgewaardeerde fietsinfrastructuur. Zo legde Deinze recent veilige fietspaden langs de Gaversesteenweg aan. De te smalle fietssuggestiestroken werden omgevormd tot volwaardige enkelrichtingsfietspaden. Dit was enkel mogelijk door parkeerplaatsen op te offeren. Ook aan de Brielstraat – voor autoverkeer dé toegangsweg tot het stadscentrum – legde de stad al aan één zijde een aangenaam én veilig fietspad aan. Aan de overzijde is de aanleg van het fietspad gepland.

Bij de uitbreiding van het bedrijventerrein De Prijkels nam Deinze het voortouw om het bedrijventerrein van goede fietsinfrastructuur te voorzien. In samenwerking met het Vlaams Gewest en de gemeenten Nazareth en Kruisem werd de hele uitbreiding voorzien van veilige, comfortabele en toekomstbestendige fietspaden. Opvallend is het fietssymbool dat aan iedere in- en uitrit van een bedrijf de chauffeur op mogelijke fietsers attendeert. Een belangrijke fietsoversteek wordt met een hart voor de fietser opvallend in de verf gezet. Het geheel is zo geslaagd dat zelfs de toeristische fietsroutes nu via het bedrijventerrein lopen.

Veilige fietsnetwerken, meer dan infrastructuur

Deinze beseft dat er meer is dan fietspaden. Met verkeers- en circulatiemaatregelen richt het haar binnenstad in tot een plek waar de fiets op de eerste plaats komt en de auto te gast is. Sinds maart 2020 is het volledige stadscentrum ingericht als één grote fietszone. Het politieke draagvlak was groot: de beslissing werd unaniem goedgekeurd. Op 1 juli 2020 werd ook het hele dorpscentrum van deelgemeente Nevele als fietszone ingekleurd. De fietszone is  duidelijk in beeld gebracht door middel van markeringen, het veelvuldig gebruik van het fietssymbool op het wegdek, een spandoek boven de Tolpoortstraat, grote logo’s fietsstraat op het wegdek en een grote fietsvoorsorteerstrook. Met deze uitvoerige signalisatie wordt de fiets heel duidelijk op de eerste plaats gezet.

Eerder had Deinze al beslist om de rijrichting van de Tolpoortstraat om te keren. Op de centrale (fiets)as en belangrijkste winkelstraat van het stadscentrum wordt zo het sluipverkeer van de E17 geweerd. De middenstand was aanvankelijk tegen, maar het bestuur hield de stad voet bij stuk ten voordele van het fietsverkeer.

Ook buiten het stadscentrum richtte Deinze nog enkele nieuwe fietsstraten in vanuit haar filosofie om deelgemeenten onderling en met het stadscentrum te verbinden. Voorbeelden hiervan zijn de Machelenstraat en Machelen-binnenweg en de Maalderijstraat in Landegem. Op andere plekken, zoals in de Tussenweg, werden fietsstraten ingericht als aantrekkelijk alternatief voor een gewestweg met onaangepaste fietsinfrastructuur. Om de verkeersveiligheid voor fietsers te verhogen knipte Deinze het Martensveld. Het Martensveld is één van de belangrijkste fietstoegangswegen tot het centrum van de stad voor bewoners van Vinkt en Zeveren. Tellingen tonen hier tijdens de ochtend- en avondspits 500 fietsers. In vele gevallen zijn dit scholieren.

Op het vlak van fietsparkeren viel één initiatief echt op. Op vraag van een middenstander of op eigen initiatief werden parkeerplaatsen omgevormd om tot terras of zitplek met fietsenstalling.

Creatieve campagnes

Deinze neemt deel aan verschillende campagnes om het fietsbeleid te stimuleren en vult deze creatief in. Zo organiseert de stad onder het motto ‘Jong geleerd, is oud gedaan’ het allereerste Belgisch Kampioenschap Loopfietsjes, ondersteund door de vzw ‘Deinze Winkelstad’. Meer dan 220 peuters en kleuters namen aan dit evenement met bijhorende ceremonie met volkslied en medailles deel. Dit initiatief zet fietsen bij jong en oud op een positieve en leuke manier in de verf.

Ook met andere initiatieven bouwt Deinze continu aan een fietsgerichte uitstraling. Zo gebruiken ze het logo Velo Deinze Fietsstad bijvoorbeeld op velobaren, op de mobiele fietstelpaal en fietskledij. Een lokale fietsheld zoals Lucien Buysse wordt op een fietslocatie in de verf gezet en in het stadhuis krijgen de awards van Fietsstad 2015 en 2018, net als de wielertenue en geluidsfiets van de stad een prominente plek. Deze geluidsfiets is een bakfiets die speciaal voor evenementen werd uitgerust met boxen en muziekinstallatie.

Deinze neemt ook internationaal een voorbeeldrol op. Met het internationale initiatief Cycling Without Age worden speciale fietsen ter beschikking gesteld aan familieleden van mindermobiele senioren. Zo kunnen ze samen genieten van een fietstochtje.
Voor haar jongste inwoners lanceerde Deinze Op Wielekes, een fietsuitleensysteem van kinderfietsen. Samen met partners als de provincie (subsidie) en Gezinsbond (samenwerking) groeide het initiatief uit tot één van de grootste fietsuitleensystemen van Vlaanderen.

Fietsers tellen: meten is weten

Bij elke ingreep in het verkeer brengt Deinze haar fietsers in kaart. Met de aankoop van een mobiele fietstelpaal neemt de stad een opvallend initiatief. De fietstelpaal van Deinze geeft de telresultaten live weer en is ook verplaatsbaar. Een sterk communicatie-instrument om het effect van nieuwe ingrepen aan te tonen.

Niet alleen naar andere steden en gemeenten, maar ook op het bovenlokaal vlak presenteert Deinze zich als een voortrekker in het fietsbeleid. Op andere vlakken scoort Deinze met vindingrijke en vernieuwende ideeën zoals het Belgisch Kampioenschap Loopfietsjes, de mobiele fietstelpaal, Cycling Without Age en Op Wielekes. De fiets komt overduidelijk op de eerste plaats. Hierdoor is Deinze voor een derde keer een verdiende winnaar.

Dit artikel is geschreven op basis van het juryrapport van MINT nv.
Met dank aan Eric ‘t Kindt voor het gebruik van de foto.

Dit vind je zeker ook interessant

Praktijk

Fietsbruggen en fietstunnels in Deinze – Buyssebrug, fietstunnel Karmstraat

Praktijk

De Brielpoortbrug – fiets- en voetgangersbrug in het centrum van Deinze

Interview

‘In Gent of in Deinze?’ Fietsexcursie fietssnelweg F7 toont de kortste (fiets)weg