Hajo Beeckman lanceert op Twitter een voorstel om fietsnieuws te integreren in de verkeersbulletins van de VRT. De verkeersredactie bekijkt nu welke opties haalbaar zijn en met welke parters een samenwerking mogelijk is. Fietsberaad vroeg naar een stand van zaken in een interview.  

“Beste volgers, de #fiets moet een plaats krijgen in ons radioverkeersbulletin. Wat als een fietssnelweg dicht is door werken? Verspert een omgevallen boom of een kapotte brug een fietsroute? Dan wil ik dat graag in ons bulletin. Hoe? Correspondenten? Graag jullie suggesties.”  

Zo luidde op 1 juli een tweet van Hajo Beeckman, verkeersanker bij de VRT, met ruim 15.000 volgers op Twitter. Het bericht ging heel België rond en kreeg honderden reacties. Bij Fietsberaad wilden we wel eens weten hoever de VRT staat met de update van zijn verkeersbulletins en welke interessante voorstellen er zoal zijn binnengelopen. We vroegen het aan Hajo Beeckman zelf tijdens een interview.  

Hoe kwam je op het idee om nieuws over fietsen in het verkeersbulletin op te nemen?

“Omdat de groep mensen voor wie deze informatie belangrijk is elke dag groter wordt. Er is een ‘markt’ voor. En die heeft tijdens de corona-lockdown nog een stevige groeispurt genomen. De mensen hebben de voorbije maanden de fiets (her)ontdekt. Eerst recreatief om uit hun kot te komen, maar een heel deel is ook functioneel beginnen te fietsen: naar het werk, school, hobby’s … De elektronische fietsen vliegen intussen over de toonbank. En het aantal fietsers zal ook de komende jaren blijven groeien.  

De VRT doet bovendien elke drie jaar onderzoek naar luistergedrag om te kijken wat ons publiek verwacht van het radioaanbod. Uit de resultaten van 2018 blijkt dat een grote groep mensen verkeersinfo op de radio nog altijd belangrijk vindt. We zien wel dat het gebruik van verkeersapps toeneemt bij de doelgroep tussen 20 en 30 jaar. En mensen gebruiken ook meerdere bronnen om aan hun informatie te komen. Met de enquête van 2021 gaan we ook onderzoeken wat de rol van de fiets in het verkeersbulletin kan zijn. Vandaag is de fiets nog een blinde vlek in ons verkeersoverzicht. Maar de VRT heeft de ambitie om de eerste te zijn die nieuws op maat van fietsers integreert in haar verkeersnieuws.”

Heb je interessante voorstellen ontvangen op je tweet?

“Het waren er zelfs zo veel dat ik ze nog niet allemaal heb kunnen bekijken. We zijn niet van plan om zelf iets te ontwikkelen. We zijn wel op zoek naar samenwerkingen met bestaande platformen of toepassingen die nu in ontwikkeling zijn. Het mag zeker geen jaren meer duren. We gaan nu actief op zoek naar partners, liefst Belgische, die een werkbaar en gebruiksvriendelijk voorstel uitwerken.  

De Fietsersbond werkt bijvoorbeeld aan een fietsrouteplanner en een app voor Bike2Work. Daarmee kan je als fietser je route uitstippelen aan de hand van parameters die jij belangrijk vindt zoals afstand, drukte, infrastructuur … Ik wil heel graag bekijken hoe we daar informatie kunnen uithalen die we dan op de radio kunnen brengen. Ook de provincie Oost-Vlaanderen werkt aan een routeplanner.  

De technologische mogelijkheden evolueren in sneltempo. En ook de interesse van klassieke ‘autoplatformen’ zoals Waze is gewekt. Waze heeft me al gebeld om de opties te bekijken voor een aparte fietsapp die verder bouwt op de bestaande kaarten en technologie die ze in huis hebben.  

Ik zie ook vaak het voorstel van crowdsourcing terugkomen. Door fietsers onderweg zelf data te laten verzamelen, te bundelen en vervolgens (automatisch) te analyseren, krijg je zicht op verplaatsingspatronen en eventuele anomalieën. Dat is info die je perfect zou kunnen gebruiken in een verkeersoverzicht. Die data verzamelen kan bijvoorbeeld via FietsGPS-computers of via Ping-knoppen. Verder ontwikkelt de VUB een prototype voor incidentrapportering. Als we daar fietsinfo kunnen integreren wordt dat ook interessant voor ons bulletin. Je ziet het, het gonst daarbuiten echt van de ideeën. Ik ben ervan overtuigd dat er snel iets uitkomt, waarmee we het VRT-verkeersoverzicht nog nuttiger kunnen maken. “

Welke evolutie heb je de voorbije jaren gezien op de redactie en daarbuiten?

“Op 5 jaar tijd is het debat rond mobiliteit toch wel serieus gekanteld. Vroeger ging het enkel over files en doorstroming van gemotoriseerd verkeer. Stilaan zijn we ook informatie over het openbaar vervoer beginnen te brengen. In 2016 begon de elektrische fiets aan zijn doorbraak en waren ook langere afstanden goed te doen met de fiets. Vanaf dan zijn meer mensen, vaak omdat ze de files beu waren, de fiets functioneel beginnen te gebruiken. De coronacrisis heeft dit bewustzijn nog verder aangewakkerd.  

Ik zie ook dat bv. het debat rond ruimtelijke ordening via de Vlaamse Bouwmeester helemaal is opengetrokken. Wat vroeger voor een niche-publiek was, is nu doorgebroken tot de mainstream. En als het bewustzijn bij de mensen groeit dan zorgt dat ook voor een fundament voor politieke beslissingen. Kijk maar naar de budgetten die de regering vandaag reserveert voor fietsinfrastructuur. Dat was enkele jaren geleden ondenkbaar. Of het voldoende is laat ik in het midden. Maar dat investeringen in goede fietsinfrastructuur lonen, staat vast. “

Zal de coronacrisis ons verplaatsingsgedrag ingrijpend veranderen?  

“Uit wat we op de verkeersredactie zien, lijkt het erop dat het nieuwe normaal toch veel weg heeft van het oude normaal. Dat blijkt ook uit de resultaten van een recente enquête door de FOD Mobiliteit. Die stelt dat de langetermijneffecten niet spectaculair zullen zijn. Thuiswerk wordt waarschijnlijk wel een blijver en heeft het potentieel om de (ochtend)files minder lang te maken. De FOD berekende dat het groeiende succes van het telewerk kan leiden tot 8 procent minder woon-werk verplaatsingen. Dat lijkt niet veel maar corona toonde aan dat 20 procent minder autoverplaatsingen de structurele files helemaal doet verdampen, die 8 procent is dus erg significant. Het stijgend aandeel fietsers, van 11% voor de crisis naar 15 %  nu, kan dat effect nog verder versterken. De vrees voor besmetting maakt van het openbaar vervoer de grote verliezer. De NMBS voorspelt dat ze pas in 2024 weer op het aantal reizigers van voor de crisis zal zitten. En dat kan op middellange termijn de druk op het wegennet verhogen of zelfs een omgekeerde modal shift richting de auto veroorzaken.”

Hoe krijgen we nog meer mensen op de fiets en uit hun auto?  

“Oh, maar er zijn veel slimmere mensen dan ik die daar een antwoord op kunnen geven, hoor. Kijk maar naar de expertengroep die Vlaanderen bijeenbracht om een relanceplan na corona uit te werken. In dat plan krijgt de fiets trouwens een belangrijke rol in combinatie met het concept van de 15-minutenstad. Door lokale gemeenschappen aaneen te schakelen, moeten mensen in een kwartier stappen of fietsen toegang hebben tot een zo compleet mogelijk aanbod van diensten en groene ruimte. Op die manier worden buurten zelfvoorzienend zodat de auto amper nog nodig is.  

Voor mij is nabijheid de sleutel om mensen op de fiets te krijgen. Dat principe is dan de katalysator voor vernieuwende ingrepen in onze rommelige ruimtelijke ordening. 

Neem nu bv. het netwerk van fietssnelwegen dat in sneltempo wordt uitgebreid. Zulke infrastructuur zorgt er mee voor dat mensen de afstand tussen diensten en activiteiten beter en veiliger kunnen overbruggen. Geen betere stimulans voor meer fietsers dan degelijke infrastructuur. “