Cycling Without Age
Interview met Ole Kassow
“Op fietsen staat geen leeftijd!”
Het idee van ‘Cycling Without Age’ is even simpel als uniek. Het verovert wereldwijd de harten van mensen. Fietsen met uw familie of kennissen als u hen opzoekt in het woonzorgcentrum of de dagopvang? Ja natuurlijk! Cycling Without Age haalt rusthuisbewoners niet alleen uit hun isolement, het laat hen ook opnieuw participeren aan het leven in het stads- of dorpscentrum. Fietsberaad Vlaanderen sprak erover met Ole Kassow, bedenker van dit unieke project.
Toen Ole Kassow drie jaar geleden door zijn Kopenhaagse wijk fietste, viel zijn oog op een oudere man die op een bank zat: ‘Hij zag er helemaal niet triest of alleen uit, maar ik maakte me wel de bedenking dat hij veel minder mobiel was dan ikzelf en minder mogelijkheden had om buiten te komen of afstanden af te leggen. Ik voelde me als burger aangesproken om daar iets aan te doen. Toen ben ik op het idee gekomen om dit project op te zetten: een bakfiets waarin een “riksjarijder” twee volwassenen op een comfortabele manier kan vervoeren. Daarmee kunnen dan bijvoorbeeld mensen uit woonzorgcentra met vrienden of familie een tochtje maken. Zo wil Cycling Without Age vooral iets doen tegen de vereenzaming van de oudere bevolking en haar kansen geven om buiten te komen.’ ‘Zelf ben ik absoluut geen sociaal werker, ik noem mezelf een sociale ondernemer die met concrete acties mijn directe omgeving en de samenleving wil veranderen. Toen ik het idee wat concreter in mijn hoofd had, heb ik bij een bedrijf een bakfiets geleend om mijn idee in de praktijk te testen. Ze waren daar eerst wantrouwig en ze geloofden er niet echt in. Uiteindelijk kreeg ik een oude bakfiets mee, die ik met een beetje sleutelen en ombouwen in orde heb gekregen. Zo is het echt begonnen. Ik had nooit de bedoeling om iets te doen dat de hele wereld zou aanspreken. Het project was in het begin heel kleinschalig en heel sterk gericht op de mensen uit de buurt waar ik woon. Ik wilde iets positiefs doen in de buurt, al was ik er ook op voorbereid dat het idee misschien helemaal niet zou aanslaan. Maar de reactie van de bejaarde vrouw die voor de eerste keer meereed, toonde meteen het grote potentieel van het idee.’
Generositeit is een basiskenmerk van het project, dat moeten we doortrekken naar wie ermee aan de slag wil
Kunt u verklaren waarom dit idee wereldwijd mensen aanspreekt?
‘De wens om buiten te komen is bij mensen die in een rusthuis verblijven, ongelooflijk groot. Als je hen vraagt “Zullen we even een eindje buitengaan?”, zeggen ze meteen allemaal “Ja!” Uiteindelijk is die bakfiets maar een middel om dat te bereiken. Dat verlangen om de buitenlucht te kunnen ademen spreekt mensen wereldwijd aan. Uiteraard ben ik bij het ontwikkelen van het idee beïnvloed door de fietscultuur in Kopenhagen. Het feit ook dat oudere mensen in Denemarken steeds veel hebben gefietst, maakt het voor hen heel herkenbaar. Maar zelfs in landen zonder sterke fietscultuur wordt het idee van Cycling Without Age opgepikt. Het is universeel, omdat het de zintuigen van oudere mensen stimuleert. Ze ruiken de buitenlucht, ze voelen de wind in hun haren, ze gaan koffie drinken op een terrasje, ze praten met de bestuurder van de fiets, ze verkennen opnieuw de buurt waar ze woonden, ze worden visueel geprikkeld. Dat zijn heel menselijke gevoelens die natuurlijk iedereen aanspreken. Wat zeker ook meespeelt is dat Cycling Without Age samen te vatten is in één helder beeld, het is een idee dat mensen direct begrijpen maar ook verder kunnen aanvullen. De methodologie is overal dezelfde. Wereldwijd kunnen mensen zich via een gratis licentie Cycling Without Age noemen. Het doel is dat het idee zich makkelijker kan verspreiden en verder kan groeien. Onze betrokkenheid bestaat er vandaag vooral in alle ervaringen wereldwijd samen te brengen. Zo is niemand verplicht om het warm water uit te vinden; alle informatie is publiek beschikbaar. Generositeit is een basiskenmerk van het project, dat moeten we doortrekken naar wie ermee aan de slag wil.’
Wat is de grote kracht van Cycling Without Age?
‘Het project gaat niet over fietsen, dat is maar bijkomstig. Het gaat uiteindelijk om herwonnen vrijheid. Het geeft een oplossing aan de eenzaamheid die mensen ervaren succes, omdat het zo simpel is.’ Ole Kassow: ‘Het project gaat niet over fietsen, dat is maar bijkomstig. Het gaat uiteindelijk om herwonnen vrijheid. Het geeft een oplossing aan de eenzaamheid die mensen ervaren wanneer ze in een woonzorgcentrum wonen. Ook zij die zich mentaal minder gezond voelen, worden door Cycling Without Age opnieuw gestimuleerd om te genieten van de gewone dingen in het leven. De grootste problemen in een woonzorgcentrum zijn immers eenzaamheid en gebrek aan gesprek. Dat maakt mensen depressief. Cycling Without Age helpt mensen opnieuw iets actiefs te doen, zich op een bepaalde manier weer jong te voelen, zodat hun mentale gezondheidstoestand verbetert. Mensen die op de fiets plaatsnemen, beginnen spontaan te vertellen. Bijvoorbeeld over de straat waarin ze vroeger woonden en die ze nu plots weer ontdekken, ze halen herinneringen op. Dat zet mensen aan tot verhalen en eenvoudige conversaties. Een ouder koppel dat had plaatsgenomen in de bakfiets, noemde het de ‘love-bike’, ze genoten er vooral van om vooraan in de bak dicht bij elkaar te kruipen. Dat is misschien extreem, maar het bewijst dat het niet over fietsen gaat. Wel over het gevoel dat je zelf hebt als het lente wordt: je voelt je opnieuw beter en versterkt omdat je buitenkomt, de zon voelt stralen, de geur van bloemen kunt opsnuiven.’
Het gaat uiteindelijk om herwonnen vrijheid. Het geeft een oplossing aan de eenzaamheid die mensen ervaren succes, omdat het zo simpel is.
Hoe zijn de reacties in de woonzorgcentra waar Cycling Without Age werd gelanceerd?
‘Vanuit de woonzorgcentra komt de boodschap dat Cycling Without Age een ongelooflijk verschil maakt, ook bij mensen met dementie of Alzheimer. Die kunnen soms ongewild agressief uit de hoek komen, in opstand komen tegen hun ziekte, omdat ze niet begrijpen of niet kunnen aanvaarden wat er gebeurt. Je kunt dat op verschillende manieren proberen te ondervangen, maar het is belangrijk dat je deze mensen serieus neemt en iets doet dat betekenisvol is. Medewerkers van het rusthuis vertelden ons dat ze merkten dat deze mensen na een ritje met de bakfiets gemakkelijker hun ziekte even vergeten. Ze voelen zich beter, hebben meer levenslust en zijn minder neerslachtig. Heel veel mensen kwijnen langzaam weg in een woonzorgcentrum. Uiteindelijk doen we daar wat aan. Binnenkort start het Deens Instituut voor Volksgezondheid een onderzoek naar de effecten op de gezondheid van mensen die langer actief kunnen blijven. De therapeuten in rusthuizen zijn alvast overtuigd dat het wel degelijk invloed heeft en gaan de effecten nu ook beter in kaart brengen.’
Is het de bedoeling dat de fietsen alleen aan woonzorgcentra staan?
‘Neen, bij ons in Denemarken staan ze ook aan dagcentra of dienstencentra. En aan centra voor mensen met een handicap, ook voor die groep in onze samenleving bieden ze veel mogelijkheden. Maar soms staan ze gewoon aan cultuurcentra of andere trefpunten in de gemeente. Dat laatste is dan vooral om een plek te hebben waar mensen de fiets even kunnen uitlenen, bijvoorbeeld om hem te gebruiken bij hun ouders die nog zelfstandig thuis wonen maar wel slecht ter been zijn. Zeker in Kopenhagen is dat een populair gebruik van de Cycling Without Age-fietsen. Via een online-reservatiesysteem kunnen mensen de fiets huren. Sociale media en mond-tot-mondreclame hebben meer dan hun werk gedaan.’
Alle informatie over Cycling Without Age kunt u terugvinden op de website van het project. In Vlaanderen is onder andere Mobiel21 promotor. Zij kunnen gemeenten ondersteunen om het project in gemeenten te realiseren.