In Kortrijk loopt een traject om de stem van jongeren te laten horen in het mobiliteitsbeleid. Bataljong en Kind en Samenleving staan in voor de begeleiding. Het stadsbestuur zal rekening houden met de beleidsaanbevelingen van de jongeren bij toekomstige mobiliteitsprojecten.

Hoe spreek je met kinderen en jongeren over mobiliteit en het mobiliteitsbeleid? Het is een thema waar veel lokale besturen mee worstelen. Bataljong (de vroegere Vereniging Vlaamse Jeugddiensten) en Kind en Samenleving ontwikkelen een toolbox om met jongeren en kinderen aan de slag te gaan. Hij wordt op 29 maart 2023 officieel voorgesteld. De voorbije jaren werden methodieken getest en stappenplannen ontwikkeld in trajecten in Limburg en de vervoerregio Mechelen. Momenteel loopt een project in Kortrijk waar het stadsbestuur de stem van jongeren wil horen over mobiliteit.  

De beleving van jongeren 

‘De eerste fase is altijd het verzamelen van zoveel mogelijk gegevens over de verplaatsingen van jongeren,’ zegt Wim Soontjens van Bataljong. ‘Voor Kortrijk brachten 16- en 17-jarigen data in over hun verplaatsingen naar school, in hun vrije tijd en koppelden er een beoordeling aan. Daarna gingen we met een focusgroep van een twintigtal jongeren op het terrein om die data uit te diepen. Voor de samenstelling van die diverse groep werkten we samen met de stedelijke jeugddienst, de scholen, de jeugdhuiswerkingen. Het gaat in de eerste fase altijd over hoe jongeren de mobiliteit en specifieke verkeerssituaties beleven. In de tweede stap proberen we een toekomstbeeld te schetsen. Een groep jongeren gaat dan in gesprek met een mobiliteitsexpert van de stad of gemeente.’ 

De kijk van de stad 

In Kortrijk nam de stedelijke mobiliteitsexpert Marina de Vet de honneurs waar. Het opzet van de stad was dubbel: enerzijds horen hoe de jongeren de mobiliteit beleven, anderzijds aangeven waar de stad zelf mee bezig is. Marina de Vet vertrok van drie cases die de jongeren zelf hadden aangedragen. ‘Het waren drie moeilijke punten in de stad waar wijzelf ook al vaak het hoofd over hebben gebroken, waar de ruimte beperkt is of het verkeer zeer druk en een oplossing niet voor de hand ligt.

Het was interessant om van de jongeren te horen hoe zij een kruispunt ervaren op de fiets of op de bus.

Ik kon op kruispuntniveau aanreiken waarover de stad nadenkt. Dat liet me ook toe om wat kennis over te dragen over conflictvrije verkeerslichtenregelingen en vierkant groen. Een niveau hoger konden we samen nadenken over mogelijke alternatieve fietsroutes om een gevaarlijke straat of kruising te vermijden. Ik heb enkele projecten voorgesteld zoals het groene fietsnetwerk in het noorden van de stad dat voor sommige fietsende jongeren een veilig alternatief kan zijn. Ten slotte heb ik het ook gehad over het concept van de 15-minutenstad en autoluwe wijken. Ik merkte dat de jongeren toch vooral geïnteresseerd waren in de concrete cases. Het viel Marina de Vet op dat de stad best wel wat meer mag inzetten op educatie. De kennis van verkeersborden, verkeers- en voorrangsregels kan beter. Ook opmerkelijk was het belang dat jongeren hechten aan (sociale) veiligheid en fietsen in het groen.  

Beleidsaanbevelingen 

Wim Soontjens herkent de focus van jongeren op concrete cases uit eerdere Jonge Wegweters-trajecten. ‘Ze vertrekken inderdaad van het straat- of kruispuntniveau. Maar als een mobiliteitsambtenaar goed voorbereid aan de start van de tweede fase komt, dan is dat een insteek om met de jongeren verder en dieper na te denken in de derde fase. Daarin zetten we uiteenlopende methodieken in om hen te laten komen tot een reeks generieke en meer actiegerichte beleidsaanbevelingen voor de stad. Dat is intussen gebeurd in Kortrijk. In de vierde en laatste fase gingen de 16- en 17-jarigen in gesprek met de stedelijke beleidsverantwoordelijken. Ze lichtten hun aanbevelingen toe in de vorm van cadeaudoosjes en maakten een kleine expo over de belangrijkste problemen. De stad neemt de aanbevelingen mee in haar mobiliteitsbeleid. Ook AWV was aanwezig bij het gesprek omdat veel van de aangekaarte problemen zich op gewestwegen bevinden. ‘Jongeren uit ervaring horen praten over verkeersonveiligheid is veel sterker dan dat ik dat in een nota neerschrijf,’ zegt Marina de Vet. Het eindrapport van het project is nog in opmaak, maar dit zijn enkele algemene beleidsaanbevelingen van de jongeren:

• Maak kruispunten en oversteekplaatsen conflictvrij en duidelijk leesbaar voor ons als actieve weggebruikers. 
• Betrek ons bij het Kortrijkse mobiliteitsbeleid. Wij geven graag advies via dit soort participatietrajecten. 
• Zorg voor een kwalitatief en duidelijk bewegwijzerd fietsnetwerk dat in elk seizoen wordt onderhouden. 
• Informeer en sensibiliseer alle weggebruikers over de verkeersregels. Werk met educatieve pakketten vanuit onze leefwereld. 
• Neem ons mee in het verhaal van deelmobiliteit door ons de mogelijkheden te leren kennen en ervaren.
  

Toolbox Jonge Wegweters 

De toolbox Jonge Wegweters kan je hier vinden. Mobiliteitsambtenaren en collega’s met participatieskills kunnen er zelfstandig mee aan de slag, al blijft begeleiding door Bataljong of Kind en Samenleving mogelijk.  

Alle info over Jonge Wegweters.