Velopark is een gestandaardiseerde dataset met alle fietsenstallingen van het land, waarbij gemeenten de controle hebben over de gegevens. De data wordt als open data ontsloten zodat applicaties en routeplanners er gebruik van kunnen maken. Het platform bevat o.a. een online kaart waarop alle informatie geraadpleegd kan worden en biedt ook hulpmiddelen aan, zoals de mogelijkheid om de fietsenstallingen op de eigen website weer te geven. Velopark maakt ook deel uit van een breder lerend netwerk rond fietsenstallingen.

De geschiedenis van Velopark

In juni 2018 kondigden de Belgische ministers van Mobiliteit en Digitale Agenda een fonds aan voor slimme en digitale mobiliteitsinitiatieven. Samen met haar partners (de steden Antwerpen, Gent en Leuven, de Fietsersbond, Gracq, Pro Velo, Fiets & Werk en met steun van de NMBS en het Departement Mobiliteit en Openbare Werken) diende Fietsberaad Vlaanderen het project Velopark.be in, dat werd geselecteerd en gefinancierd. De eerste versie van het dataplatform werd ontwikkeld door UGent/imec, en de kaarttoepassing door Nazka Mapps, die later het beheer van het platform overnam. In 2024 kreeg Nazka Mapps een subsidie van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit in het kader van de ‘Shift Your Mobility’-oproep om Velopark verder te ontwikkelen en uit te breiden.

Vanaf 2019 werden fietsenstallingen in België letterlijk op de kaart gezet. Tal van steden, de NMBS, De Lijn en Pro Velo voegden direct veel informatie toe aan het platform. Inmiddels zijn er meer dan 3300 stallingen beschikbaar op Velopark.be als open data, en zijn er door de jaren heen verschillende nieuwe functionaliteiten toegevoegd om het beheer en hergebruik van de gegevens te faciliteren.

De voordelen

Redenen voor lokale besturen en stallingsuitbaters om gegevens toe te voegen en up-to-date te houden in Velopark:

• Velopark maakt de inspanningen rond kwalitatieve fietsenstallingen ook zichtbaar en vindbaar in digitale toepassingen. Het gaat onder meer om openingsuren, het weesfietsenbeleid en bijkomende diensten zoals lockers, fietspompen en beveiliging. Meer mensen zijn hiernaar op zoek door het grotere aandeel buitenmaatse en duurdere fietsen.
• Het platform zorgt ervoor dat gegevens slechts eenmaal ingevoerd hoeven te worden, waarna ze automatisch doorstromen naar andere websites en toepassingen. Het is ook mogelijk om de gegevens eenvoudig op de eigen gemeentelijke website weer te geven, zodat de informatie niet telkens op verschillende plekken aangepast hoeft te worden.
• Velopark helpt ook bij het nakomen van verplichtingen rond het publiceren van data. Zo wordt de Velopark data automatisch geregistreerd op het Belgische National Access Point (NAP) www.transportdata.be en worden de gegevens geformatteerd volgens de laatste geldende standaarden van de Vlaamse overheid, zoals Linked Open Data en OSLO.
• Het platform zorgt ervoor dat overal hetzelfde formaat gebruikt wordt voor gegevens over fietsenstallingen. Dit maakt het gemakkelijker om gegevens uit te wisselen, ook via geautomatiseerde toepassingen, zoals telsystemen of toegangscontrole voor fietsenparkings.
• Naast de toepassingen is er een lerend netwerk rond fietsparkeren en krijgen deelnemers toegang tot de informatie en tools om het beleid en de infrastructuur rond fietsparkeren te optimaliseren. Doordat Velopark op Vlaamse en Belgische schaal werkt, zorgt het ook voor geconsolideerde relaties met bijvoorbeeld de NMBS en de Vlaamse overheid rond fietsparkeren.

Toepassingen

De volgende tools voor gemeenten en beheerders van fietsenstallingen ontlasten mobiliteitsambtenaren en stallingsbeheerders:

• Eenvoudige ingave van gegevens en foto’s via formulieren en automatische omzetting naar gestandaardiseerde dataformaten gebruikt door de Vlaamse overheid. 
• Het platform laat toe om heel eenvoudig een regel code te genereren die ervoor zorgt dat de fietsenstallingen weergegeven worden op de eigen website van de gemeente of organisatie.
• Er is een ‘tel applicatie’ ontwikkeld bovenop de data van Velopark zodat medewerkers of vrijwilligers de bezetting van fietsenstallingen in kaart kunnen brengen via hun smartphone.
• Er is een module voorzien om telsystemen te koppelen.
• Er worden gedetailleerde statistieken gegenereerd over het aantal geregistreerde stallingen per gemeente.
• Er wordt kennis uitgewisseld binnen Vlaanderen en België, maar ook met Nederland rond fietsdata, geautomatiseerde toegangscontrole en de inrichting van fietsenstallingen. Rapporten worden beschikbaar gesteld via de kennisbank van Fietsberaad.
• Automatische uitwisseling met OpenStreetMap: de gegevens uit Velopark worden in opdracht van Fietsberaad manueel gevalideerd en gesynchroniseerd met de gegevens in OpenStreetMap. Zo worden de correcte gegevens gebruikt in kaarten, navigatie- en fiets toepassingen die gebruik maken van OpenStreetMap.
• Automatisch aanmaken van stallingen die in OpenStreetMap toegevoegd zijn, maar nog niet in Velopark. Deze fietsparkings worden automatisch als ‘draft’ toegevoegd in Velopark, waarna de lokale overheid ervoor kan kiezen de gegevens te publiceren, na eventuele aanpassingen.

Dienstverlening blijvend uitbreiden

De volgende ontwikkelingen staan op de planning om Velopark steeds gebruiksvriendelijker te maken:

• Het importeren van grote datasets wordt geautomatiseerd, zodat gemeenten met een digitale inventaris van fietsenstallingen, deze niet één per één moeten ingeven.
• Traject tot erkenning van Velopark als een ‘authentieke databron’ door de Vlaamse overheid.
• Koppeling met de Hoppin’ databank, zodat gemeenten die fietsenstallingen aan Hoppin’ punten willen registreren, de informatie eenvoudigweg kunnen ophalen uit Velopark.
• Via het lerend netwerk fietsparkeren en consultaties van lokale besturen en uitbaters van fietsenstallingen worden steeds nieuwe suggesties en functionaliteiten opgepikt.