Met een e-bike fietsen aan een gemiddeld tempo vraagt minder inspanningen dan met een gewone fiets. Wie zijn gewone vehikel inruilt voor een elektrisch exemplaar en daarmee dezelfde afstanden aflegt aan dezelfde snelheid, zal inboeten op het vlak van gezondheidsvoordelen en conditieopbouw. Maar omdat e-bikers vaker en voor langere afstanden de fiets nemen, is een elektrische fiets minstens even gezond als eentje zonder ondersteuning.
Is een elektrische fiets nu gezond of niet? Al in 2019 verschenen de resultaten van een onderzoek in zeven Europese steden, waaronder Antwerpen. Onderzoekers volgden gedurende twee jaar het verplaatsingsgedrag van 9335 personen. Conclusie: elektrische fietsers leveren vergelijkbare en zelfs grotere fysieke inspanningen dan mensen op een gewone fiets. Elektrisch fietsen is iets minder intensief dan fietsen zonder ondersteuning aan een gemiddeld tempo, maar mensen met een e-bike fietsen vaker en leggen grotere afstanden af dan met een gewone fiets. Daardoor verbruiken e-bikers meer energie. Het Vlaams Instituut Gezond Leven besluit dat een elektrische fiets meer doet bewegen en even gezond is als gewoon fietsen. Omdat elektrische fietsers gemiddeld zeven jaar ouder zijn dan gewone fietsers, vaker een auto hebben en een hogere BMI, worden de potentiële gezondheidswinsten nog verhoogd.
Ook voor jongeren?
De Nederlandse Fietsersbond is op haar website veel minder positief. Ze verwijst naar de norm gezond bewegen volgens dewelke onze jongere noorderburen dagelijks gedurende een uur een inspanning van 125 watt moeten leveren op de fiets, een volwassene 100 en een oudere 75 watt gedurende een half uur. Met een elektrische fiets is het moeilijk die minimale inspanning te halen. Jongeren die verder niet sporten of te veel wegen, zouden daarom niet voor de e-bike moeten kiezen. Een gewone, goede, sportieve fiets zou de betere en goedkopere keuze zijn. De Nederlandse Fietsersbond ziet enkele categorieën van mensen voor wie de elektrische fiets wel handig kan zijn: mensen die door hun gezondheid niet snel meer kunnen fietsen op een gewone fiets; jongeren met een hectisch leven die rust vinden op de e-bike; mensen die tien tot twintig kilometer moeten fietsen naar de school of het werk of die in heuvelachtig gebied; fietsers die bijvoorbeeld enkele kinderen achterop hebben.
Minstens even gezond
Wetenschap en Gezondheid legde in mei vorig jaar op haar website de beide stellingen naast elkaar. Dat je op een elektrische fiets minder calorieën verbruikt dan op een gewone fiets, spreekt voor zich. Iemand van 70 kg die gedurende een uur elektrisch fietst, verbrandt ongeveer 330 calorieën minder dan op een gewone fiets, aan dezelfde snelheid. De website bespreekt ook het beperkte aantal studies dat het heeft over de impact op de conditie. E-bikers verbruiken bij eenzelfde snelheid minder zuurstof dan gewone fietsers, en hun hartslag is lager. Ze leveren dus minder inspanningen en het effect op hun conditie is geringer. Maar, en ook dat spreekt voor zich, de conditie van een e-biker is wel beter dan die van een inactief persoon. De e-bike kan dus een opstap zijn voor mensen die wegens gezondheidsproblemen weinig geneigd zijn tot fysieke activiteit. En hoe vaker ze langere trajecten fietsen, hoe beter hun conditie. Omdat een e-bike vaker gebruikt wordt voor langere trajecten dan een gewone fiets is hij minstens even gezond, besluit Wetenschap en Gezondheid.
En plezieriger
Een studie die in het najaar van 2022 werd gepubliceerd in de Journal of Transport and Health voegde enkele interessante, maar evenmin verrassende, inzichten toe. Mensen die gedurende een uur met een e-bike fietsen, verbruiken 13 procent minder energie dan met een gewone fiets en bewegen aan een lagere hartslag. Ze moeten minder inspanningen leveren en raken minder vermoeid. Maar, het plezier dat ze aan het fietsen beleven ligt 21 procent hoger. En is het niet zo dat wat je graag doet, je wellicht vaker en langer doet?
150 miljard euro
Fietsen, of het nu met een gewone dan wel met een elektrische tweewieler is, is dus gezond. En het levert grote economische winsten op. Maar hoe groot zijn die dan? In een gezamenlijke verklaring wezen de Benelux-ministers bevoegd voor mobiliteit er in 2020 op dat de fiets jaarlijks wereldwijd 150 miljard euro aan voordelen oplevert, waarvan 44 miljard euro voor rekening van fietstoerisme en 90 miljard euro voordelen op het vlak van milieu, gezondheid en efficiëntere mobiliteitssystemen. De fiets zorgt bovendien voor honderdduizenden jobs. De verklaring verwijst ook naar een Italiaanse studie die zegt dat de sociale kosten van niet-ingrijpen in de huidige mobiliteitssystemen oplopen tot 14 miljard euro per jaar als gevolg van externe factoren zoals gezondheidszorg en congestie. Terwijl scenario’s met meer fietsen en stappen kunnen leiden tot netto maatschappelijke voordelen van 9 tot 20 miljard euro. Elke autokilometer kost de maatschappij ruim zes keer meer dan wanneer die kilometer met de fiets wordt gereden.
