De Pano-reportage van woensdag (13/3) was duidelijk: overvolle wegen zijn een bron van frustratie voor zowel fietsers, voetgangers, automobilisten als bus- en vrachtwagenchauffeurs. Een kopgroep van steden en gemeenten toonde de voorbije jaren lef met een doorgedreven fietsbeleid met circulatieplannen, autoluwere centra, heraanleg van pleinen op maat van voetgangers, openbaar vervoer en de fiets. Ook de Vlaamse overheid is zich bewust van de urgentie en investeert steeds meer maar de middelen kunnen nog resultaatgerichter worden ingezet.

Uitdagingen

Klimaatdoelstellingen, nabije voorzieningen en open ruimte sparen, verkeersveiligheid, veilig en comfortabel stallen van fietsen, deelfietsen en -steps,… De uitdagingen zijn niet min. We moeten auto-ruimte durven herverdelen, door bijvoorbeeld nog sterker in te zetten op autodelen en een aangepast parkeerbeleid te voeren. De ruimte is niet te vinden op het vaak al krappe voetpad waar alles samenkomt.  Wijken en buurten met circulatieplannen boeken grote vooruitgang.

Combi-mobiliteit

Het stimuleren van vervoerswijzen die een bijdrage leveren aan meer levenskwaliteit in onze steden en dorpen, is de uitdaging en minder het combineren en naadloos laten aansluiten van transportwijzen. Die verschillende vervoerswijzen zijn er voor ons allemaal en combineren we vaak. We zijn zowel voetgangers, fietsers, als automobilisten en gebruikers van het openbaar vervoer. Een realiteit die de Vlaamse Regering als combi-mobiliteit benoemt. Hoe gaan en gingen we hiermee om?

Terugblik

De voorbije 75 jaar werden in stads- en dorpscentra de wegen zo ontworpen dat wegbeheerders eerst ruimte gaven aan de auto. Wat nog restte na rij- en parkeerstroken, was beperkte ruimte voor de fietser en de voetganger. Waar het fietsaandeel in 1930 in Antwerpen nog ruim 70% bedroeg (meer dan in het toenmalige Kopenhagen!), tuimelde dat begin jaren ‘80 tot een schrale 10%. Die terugval loopt volledig parallel met het stijgende autobezit en -gebruik. Toen de druk zo groot en uiteindelijk onhoudbaar werd, startte een omgekeerde beweging: het vrijmaken van stadspleinen en opnieuw ruimte maken voor ontmoeting en ontspanning.

Noodzakelijke omslag

Wegen verdienen een ontwerp dat start bij de voetganger en daarna het fietsverkeer. Daarna is het belangrijk om de vraag te stellen of het verantwoord is om de rest van de ruimte aan de auto te geven. Een combi-mobiliteit waarbij de auto nog een dominante rol speelt, moet evolueren naar een combi-mobiliteit waarbij het gebruik van de fiets of het openbaar vervoer de eerste keuzes zijn. Alle politieke partijen formuleerden deze ambities al, alleen de manier waarop en de snelheid waarmee verschilt nog. Voor de uitvoering zijn meer doelgerichte middelen nodig en moet men ook bestaande werkwijzen durven in vraag stellen. Zo’n cultuuromslag vraagt tijd.

Auto niet langer als maat voor inrichting

Heel veel lokale wegen zijn vandaag al aangename fietswegen. De grote knelpunten zijn gewestwegen zonder afgescheiden en voldoende brede fietspaden, lokale verbindingswegen zonder fietsvoorzieningen én lokale sluipwegen die door het steeds toenemende autoverkeer onaangenaam worden om te fietsen. Wegbeheerders zullen met een goed én volledig verhaal naar de inwoners moeten stappen. Het zal niet allemaal op één dag veranderen, maar de winst die we kunnen boeken – een gezonde en veilige toekomst voor onze kinderen én voor onszelf, waarbij 8 tot 80-jarigen zich zelfstandig met de fiets kunnen verplaatsen  – is zo groot, dat we die kans niet mogen laten liggen.

Reactie Fietsersbond: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/03/13/nog-lang-geen-echt-fietsklimaat-in-vlaanderen/

Pano-reportage: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/03/13/pano-de-overvolle-weg/